ΣΚΟΤΕΙΝΗ ΚΡΙΤΙΚΗ : «Ας περιμένουν οι γυναίκες»

Ας Τελειώνουμε Με Τους Άντρες Που Φεύγουν

Η Απουσία Μας Είναι Το Ταξίδι Σας

Η ταινία «Ας περιμένουν οι γυναίκες» (1998), σε σκηνοθεσία Σταύρου Τσιώλη, είναι μια από τις πιο χαρακτηριστικές και αγαπημένες ελληνικές κωμωδίες της δεκαετίας του '90. Πρόκειται για ένα road movie με έντονα στοιχεία σουρεαλιστικού και υπαρξιακού χιούμορ, που διατηρεί ακόμα και σήμερα ξεχωριστή θέση στην ελληνική κινηματογραφική κουλτούρα.

Υπάρχει μια Ελλάδα που δεν διαφημίζεται. Μια Ελλάδα ξεθωριασμένη, γεμάτη εγκαταλελειμμένα βενζινάδικα, χωματόδρομους και επαρχιακά καφενεία όπου ο χρόνος έχει σταματήσει. Εκεί ακριβώς οδηγεί το Ας περιμένουν οι γυναίκες. Όχι σε ταξίδι αναψυχής, αλλά σε ένα προσκύνημα ματαιότητας.

Τρεις άντρες διασχίζουν τη χώρα —υποτίθεται προς αναζήτηση των γυναικών τους— αλλά δεν αναζητούν καμία. Τις γυναίκες τις έχουν αφήσει επίτηδες πίσω, να περιμένουν — σαν υποχρέωση, σαν βάρος. Αυτό το road movie είναι μια καφκική περιπλάνηση στην ανδρική αποτυχία, με την κωμωδία να λειτουργεί ως άλλοθι για την υπαρξιακή θλίψη.

Το γέλιο δεν είναι αληθινό. Είναι εκεί για να σκεπάζει τη σιωπή της ζωής που πήγε στραβά. Οι ήρωες δεν πάνε πουθενά. Το αυτοκίνητο είναι απλώς η προέκταση της στασιμότητάς τους. Δεν οδηγούν — τους οδηγεί η ματαίωση.

Ο Τσιώλης δεν κάνει κωμωδία, κάνει νεοελληνικό μπρεχτικό θέατρο της ερήμου. Κάθε τους κουβέντα είναι μια απόπειρα να γεμίσουν το κενό, να ξεχάσουν ότι δεν έχουν τίποτα να πουν. Και όταν το φιλμ τελειώνει, δεν έχει αλλάξει τίποτα. Ούτε οι ίδιοι, ούτε ο δρόμος, ούτε οι γυναίκες.

Η Ελλάδα παραμένει εκεί:
σκονισμένη, θλιμμένη, γεμάτη υποσχέσεις που δεν κράτησε ποτέ.

Η αποσύνθεση της αρρενωπότητας σε ένα σκονισμένο τοπίο

Η ταινία «Ας περιμένουν οι γυναίκες», κάτω από το φαινομενικά ανάλαφρο προσωπείο της παρέας και του αστεϊσμού, είναι στην πραγματικότητα ένας υπόγειος θρήνος για την αποτυχία του άνδρα να συναντήσει τον ίδιο του τον εαυτό. Δεν είναι road movie. Είναι ένα τελετουργικό καθήλωσης — ένας αργός και αμήχανος χορός γύρω από τον φόβο της ευθύνης, της δέσμευσης και της ενηλικίωσης.

Οι τρεις άντρες, υποτίθεται ότι αναζητούν τις γυναίκες τους. Στην πράξη, όμως, δραπετεύουν. Από τι; Από το σπίτι. Από τη συντροφικότητα. Από τη σύγκρουση. Από τη ζωή τους την ίδια. Περιφέρονται στον ελληνικό βορρά όχι σαν ταξιδιώτες, αλλά σαν φαντάσματα μιας παλιάς, ματαιωμένης αντρικής κυριαρχίας. Οδηγούν, αλλά δεν ξέρουν πού πάνε. Μιλάνε, αλλά δεν λένε τίποτα. Φοβούνται. Και γελούν. Πολύ.

Ο Τσιώλης, με τη μαεστρία ενός ήπιου αναρχικού, δεν τους κρίνει ποτέ. Αλλά το βλέμμα του είναι ανησυχητικά σταθερό. Δεν αφήνει χώρο για λύτρωση. Οι γυναίκες περιμένουν, ναι. Όμως πίσω απ’ αυτό το φαινομενικά χιουμοριστικό μότο κρύβεται η συναισθηματική ευνουχία μιας ολόκληρης γενιάς ανδρών που δεν έμαθε ποτέ να συναντά, να ζητά συγγνώμη ή να παραδέχεται ότι απέτυχε.

Η Ελλάδα που διασχίζουν δεν είναι καρτ ποστάλ. Είναι ένα τοπίο εγκατάλειψης, στατικό, βουβό. Η φιλία τους είναι μάσκα. Η ελευθερία τους, αυταπάτη. Το ταξίδι, παγωμένο στον χρόνο.

«Ας περιμένουν οι γυναίκες» δεν είναι μια ωδή στη φιλία ή στη ραστώνη. Είναι ένας ψίθυρος θανάτου της αρσενικής ταυτότητας, ντυμένος με γέλιο. Μια ήσυχη τραγωδία για ανθρώπους που χάθηκαν — όχι στον δρόμο, αλλά μέσα τους.

Σιωπηλή αναμονή: το κενό βλέμμα των γυναικών που έμειναν πίσω

«Ας περιμένουν οι γυναίκες» — μια φράση που ειπώθηκε με ένα γελάκι, ίσως με μια μπύρα στο χέρι, στο πίσω κάθισμα ενός παλιού αυτοκινήτου. Μια φράση που έγινε τίτλος. Όμως για τις ίδιες τις γυναίκες, δεν είναι αστείο. Είναι καταδίκη.

Η απουσία τους από την οθόνη είναι το πιο ηχηρό μήνυμα της ταινίας. Δεν χρειάζεται να τις δούμε. Τις ακούμε στη σιωπή. Είναι οι γυναίκες που έμειναν στα σπίτια, στους σταθμούς, στις πόλεις. Που δεν πήγαν ταξίδι. Που δεν βγήκαν να "αναζητήσουν τον εαυτό τους", γιατί κάποιος έπρεπε να μείνει πίσω και να κρατά τον κόσμο όρθιο.

Αυτές οι γυναίκες δεν περιμένουν απλώς. Έχουν μάθει να σβήνουν τον εαυτό τους για να μπορεί κάποιος άλλος να φύγει. Είναι οι σκιές πίσω από κάθε άντρα που "δεν αντέχει άλλο". Είναι αυτές που θάβουν τις επιθυμίες τους για να συντηρούν τη σχέση, τον γάμο, το σπίτι. Και όταν εκείνος φεύγει; Εκείνες "περιμένουν". Γιατί έτσι τους έμαθαν. Γιατί έτσι επιβιώνει ο ρόλος τους.

Ο τίτλος της ταινίας είναι μια επιθετική ειρωνεία. Δεν είναι πρόσκληση. Είναι ένα κλείσιμο πόρτας. Δεν είναι ρομαντισμός, ούτε απελευθέρωση. Είναι μια φαντασίωση ανδρικής φυγής, που χτίζεται πάνω στη σταθερότητα των "άλλων" — των γυναικών που δεν έχουν καν τη δυνατότητα να χαθούν στον δρόμο. Είναι παγιδευμένες. Και το να περιμένεις, χωρίς να ξέρεις τι, είναι η πιο σκληρή μορφή ακινησίας.

Δεν τις ακούμε ποτέ να μιλάνε. Αλλά ίσως, αν το κάναμε, να έλεγαν:

«Να περιμένετε εσείς. Εμείς φύγαμε.»

«Ας περιμένουν οι γυναίκες» δεν είναι απλώς μια ανδρική αφήγηση. Είναι ένας καθρέφτης συστημικής αποσιώπησης του γυναικείου βιώματος. Πίσω από το χιούμορ, την ελαφρότητα και το ανδρικό existential breakdown, υπάρχει μια σιωπηλή, ασήμαντη, αλλά αδιάψευστη μορφή καθημερινής εγκατάλειψης.

Και το χειρότερο; Είναι τόσο κανονικοποιημένη, που τη λέμε και "αστεία".

Διότι οι άνθρωποι δεν συγχωρούν, αυτούς που από έρωτα εκπέσανε !

Read More: Ανακαλύψτε πώς ο ερωτισμός εκφράζεται μέσα από την τέχνη, από την αρχαιότητα μέχρι τη σύγχρονη εποχή. Εξερευνήστε τα έργα και τους καλλιτέχνες που αποκάλυψαν την ομορφιά και την ένταση των ανθρώπινων συναισθημάτων.