Λάμια, Έμπουσα & Μορμώ
Λάμια – Έμπουσα – Μορμώ: Μυθικά τέρατα, παιδικοί φόβοι και εικονογραφία
Τα σκοτεινά θηλυκά πνεύματα της αρχαίας Ελλάδας στη μυθολογία και την τέχνη
Οι Σκοτεινές Γυναικείες Μορφές της Ελληνικής Μυθολογίας: Ανάλυση, ιστορία και πολιτισμική επίδραση
Οι πίνακες που δείχνουν Λάμιες, Έμπουσες και Μορμώ δεν είναι απλά «τέρατα τρόμου». Πίσω από αυτές τις μυθικές γυναικείες μορφές κρύβεται ένα ολόκληρο σύστημα φόβων, κοινωνικών κανόνων και αντιλήψεων για τη γυναικεία σεξουαλικότητα, τη μητρότητα και την ανυπακοή.
Στην αρχαία παράδοση, η Λάμια, η Έμπουσα και η Μορμώ ανήκουν στην ίδια «οικογένεια» νυκτόβιων πνευμάτων (φάσματα, δαίμονες), που:
-
κυνηγούν παιδιά ή νέους άνδρες,
-
δρουν τη νύχτα ή σε οριακούς χώρους (σταυροδρόμια, ερημιές),
-
συνδέονται με τη θεά Εκάτη και τον κόσμο των σκιών.
Παράλληλα, στην ελληνική λαϊκή παράδοση κι ως τις μέρες μας, τα ονόματά τους γίνονται μπαμπούλες και ιδιωματισμοί:
 |
| Empusa |
Η Έμπουσα: Η Μεταμορφική Ακόλουθος της Εκάτης και ο Τρόμος των Νέων Ανδρών
Η Έμπουσα (Empousa/Empusa) αποτελεί μία από τις πιο ενδιαφέρουσες και σύνθετες γυναικείες δαιμονικές μορφές της ελληνικής μυθολογίας. Σε αντίθεση με τη Λάμια, που λειτουργεί κυρίως ως παιδοφάγο φάντασμα, η Έμπουσα συνδέεται περισσότερο με τον πειρασμό, την εξαπάτηση και την νυχτερινή παραπλάνηση.
Ανήκει στον κύκλο της θεάς Εκάτης, της βασίλισσας των σταυροδρομιών, των φαντασμάτων και της μαγείας. Πολλές αρχαίες πηγές την παρουσιάζουν ως υπηρέτρια, συνοδό ή ακόμα και έκφανση της ίδιας της Εκάτης, αποκτώντας έτσι ένα χαρακτήρα ιερο-δαιμονικό και όχι απλώς λαϊκό.
Προέλευση και αρχαία κείμενα
Οι πιο ζωντανές περιγραφές της Έμπουσας βρίσκονται:
1. Στους Βατράχους του Αριστοφάνη
Ο Αριστοφάνης παρουσιάζει την Έμπουσα ως πλάσμα μεταμορφικό, ικανό να αλλάζει όψη με καταιγιστική ταχύτητα:
-
γίνεται ταύρος,
-
μετά γάιδαρος,
-
έπειτα σκύλος,
-
ξαφνικά πυρίνη δαιμονική μορφή,
-
και τέλος μια όμορφη γυναίκα που τρομοκρατεί τον Διόνυσο.
Η συνεχής μεταμόρφωση δεν είναι τυχαία· συμβολίζει τον ψυχικό τρόμο, την αβεβαιότητα της νύχτας και τον φόβο για ό,τι κρύβεται στο σκοτάδι.
2. Στη βιογραφία του Απολλωνίου του Τυανέα από τον Φιλόστρατο
Εδώ, μια empousa παίρνει μορφή πανέμορφης γυναίκας για να αποπλανήσει έναν νέο φιλόσοφο.
Τον κάνει να νιώθει άνεση, ευχαρίστηση και σιγουριά, αλλά η πραγματική της πρόθεση είναι να τον εξαπατήσει και να τον κατασπαράξει.
Η περιγραφή της θυμίζει πολύ τα μετέπειτα ευρωπαϊκά βρικολακικά θηλυκά πνεύματα.
3. Στα λαϊκά παράγωγα και τις όψιμες γραμματειακές παραδόσεις
Με τον καιρό, η Έμπουσα παύει να είναι ένα μοναδικό ον και γίνεται κατηγορία πνευμάτων – οι empusai, θηλυκές νυχτερινές δαιμονικές παρουσίες που μοιάζουν με λάμιες, μορμολύκειες και στυγερά φάσματα που επιτίθενται σε άνδρες.
Μορφή και εικονογραφία
Η κλασική περιγραφή της Έμπουσας είναι παράξενη:
-
διαθέτει ένα πόδι από χαλκό (ή μπρούντζο)
-
και ένα πόδι ζώου, συχνά γαϊδάρου.
Πολλές εικονογραφήσεις την δείχνουν με:
-
φλεγόμενα μάτια,
-
κόκκινα μαλλιά,
-
όψη που αλλάζει,
-
δαιμονικά χαρακτηριστικά,
-
ή με σώμα που δεν υπακούει σε φυσικούς κανόνες.
Η εμφάνισή της είναι συμβολική – είναι πλάσμα που δεν ανήκει σε έναν κόσμο μόνο, ούτε των ζώων ούτε των ανθρώπων ούτε των θεών. Η ασταθής φύση της εκφράζεται μέσα από τα ασύμβατα σωματικά μέρη της.
Στη σύγχρονη τέχνη, η Έμπουσα απεικονίζεται ως σαγηνευτική αλλά επικίνδυνη μορφή, συχνά με υπερφυσικά στοιχεία φλόγας, μεταμορφωμένων άκρων ή πολλαπλών προσωπίδων, δείχνοντας την πολυμορφική της ουσία.
 |
| Lamia |
Η Λάμια: Μυθική Προέλευση, Ιστορικές Πηγές και Παράξενες Απεικονίσεις
Η Λάμια αποτελεί μία από τις πιο παράξενες και σύνθετες μορφές της αρχαιοελληνικής φαντασίας. Η εικόνα της συνδυάζει τον φόβο, την απώλεια, τον πειρασμό και το υπερφυσικό, δημιουργώντας ένα πλάσμα που εμφανίζεται σε μύθους, θεολογικές αναφορές και μεσαιωνικά bestiaria.
Από πολύ νωρίς, οι αρχαίοι συγγραφείς αναφέρουν πλήθος φανταστικών ιστοριών για τη Λάμια – ένα πλάσμα που προκαλούσε δέος και διδασκόταν στα παιδιά ως μπαμπούλας. Πολλές από αυτές τις ιστορίες έχουν φτάσει ως εμάς μέσω λεξικών, βυζαντινών σχολίων και μεσαιωνικών κειμένων.
Σύμφωνα με παλαιές περιγραφές, η Λάμια θεωρείται «το ταχύτερο από όλα τα τετράποδα» και ένα ον «προδοτικό και εξαιρετικά σκληρό απέναντι στους ανθρώπους». Αναφέρεται ότι κατάγεται από τη Λιβύη, ενώ σε ορισμένες παραδόσεις φτάνει στο σημείο να καταβροχθίζει τα ίδια της τα μικρά, κάτι που ενίσχυσε τον τρόμο γύρω από τη φύση της.
Σε ένα αρχαίο Bestiarium, η Λάμια απεικονίζεται με κεφάλι και στήθος γυναίκας, αλλά με σώμα τετράποδου ζώου, μακριά ουρά και πίσω πόδια που καταλήγουν σε διχαλωτές οπλές. Η μορφή αυτή απέχει αρκετά από τη συνηθισμένη εικονογραφία της νεότερης τέχνης, όπου συχνά παρουσιάζεται ως γυναίκα-φίδι ή σαγηνευτική δαιμονική παρουσία.
Αξιοσημείωτο είναι ότι μελετητές ταυτίζουν τη Λάμια με πλάσματα της εβραϊκής γραμματείας. Πιθανολογείται ότι αντιστοιχεί στη Λίλιθ του βιβλίου Ησαΐας 34, αλλά και σε φάσματα που αναφέρονται στους Θρήνους 4. Αυτές οι συνδέσεις δείχνουν πως η μορφή της Λάμιας έχει ρίζες που ξεπερνούν τα στενά όρια της ελληνικής μυθολογίας και αγγίζουν την ευρύτερη παράδοση της αρχαίας Εγγύς Ανατολής.
Στο κλασικό έργο Dictionary of Phrase and Fable του Dr. Brewer, η Λάμια περιγράφεται ως «θηλυκό φάντασμα, το οποίο οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι χρησιμοποιούσαν ως φόβητρο για παιδιά». Το αφήγημα που συνοδεύει αυτή την εικόνα είναι συνήθως το ίδιο: η Λάμια ήταν μια Λίβυα βασίλισσα που αγαπήθηκε από τον Δία, όμως η ζηλόφθονη Ήρα της άρπαξε ή εξολόθρευσε τα παιδιά της. Συντετριμμένη από την απώλεια και οδηγούμενη στην παράνοια, η Λάμια ορκίστηκε εκδίκηση απέναντι σε όλα τα παιδιά, τα οποία παρέσυρε με δόλο και δολοφονούσε.
Σε άλλες αφρικανικές και ελληνιστικές παραδόσεις, οι Λάμιες περιγράφονται ως σκιώδη φάσματα που δελεάζουν ανυποψίαστους ξένους και, αφού τους καθησυχάσουν, τους καταβροχθίζουν. Εδώ η Λάμια πλησιάζει τις μορφές των βρικολακικών γυναικείων δαιμόνων της ύστερης αρχαιότητας – κάτι ανάμεσα σε πειρασμό και θάνατο.
Η διπλή φύση της, μισή θηλυκή σαγήνη και μισή αποκρουστικό τέρας, εξηγεί γιατί η Λάμια έχει αγαπηθεί από τη σύγχρονη τέχνη και εικονογράφηση. Οι καλλιτέχνες την χρησιμοποιούν ως σύμβολο επικίνδυνης ομορφιάς, ανεξέλεγκτης μητρότητας, θηλυκού πόνου ή θηλυκής εκδίκησης. Έτσι, κάθε πίνακας που την απεικονίζει κουβαλά όχι μόνο την οπτική της παράστασης, αλλά και ολόκληρο το βάρος της αρχαίας και μεσαιωνικής της μυθολογίας.
 |
| Mormo |
Η Μορμώ: Ο Αρχαίος Μπαμπούλας, η Γυναίκα-Φάντασμα και η Σκιώδης Παρουσία των Ελληνικών Παραδόσεων
Η Μορμώ (ή Μορμολύκη, Μορμολύκεια) αποτελεί μία από τις αρχαιότερες και πιο «λαϊκές» γυναικείες φανταστικές μορφές της ελληνικής παράδοσης. Σε αντίθεση με την πιο «μυθική» Λάμια ή την θεο-δαιμονική Έμπουσα, η Μορμώ ζει κυρίως στα παραμύθια, τις προφορικές ιστορίες και τις απειλές των γονιών προς τα παιδιά.
Είναι το απόλυτο παράδειγμα του μπαμπούλα – του πλάσματος που δεν χρειάζεται συγκεκριμένη μορφή για να φοβίσει· αρκεί το όνομα.
Προέλευση και αρχαίες μαρτυρίες
Η μορφή της Μορμώς εμφανίζεται ήδη από την κλασική εποχή ως φάντασμα, σκιά ή παραμορφωμένη γυναίκα. Πολλοί αρχαίοι συγγραφείς τη μνημονεύουν, συχνά σε χιουμοριστικά ή φοβιστικά πλαίσια.
1. Στα κείμενα της αρχαιότητας
Η Μορμώ αναφέρεται ως πλάσμα που χρησιμοποιούσαν οι ενήλικες για να τρομάζουν τα παιδιά:
-
«Μην κάνεις φασαρία, θα σε πάρει η Μορμώ»
-
«Κοιμήσου, γιατί θα έρθει η Μορμολύκη»
Αυτές οι εκφράσεις έχουν επιβιώσει για χιλιάδες χρόνια, περνώντας από την αρχαιότητα στη βυζαντινή περίοδο και στη νέα ελληνική παράδοση.
2. Η σύνδεσή της με τη μαγεία και τη θεά Εκάτη
Σε ορισμένες παραδόσεις, η Μορμώ θεωρείται συνοδός της Εκάτης, της θεάς των σταυροδρομιών και των σκοτεινών πνευμάτων. Αυτό την τοποθετεί στη μεγάλη οικογένεια των νυχτερινών δαιμονικών θηλυκών πλασμάτων, μαζί με τις Λάμιες και τις Έμπουσες.
Μορφή και χαρακτηριστικά
Το ενδιαφέρον με τη Μορμώ είναι ότι σπάνια έχει σταθερή μορφή. Δεν υπάρχει καθιερωμένη εικονογραφία της στα αρχαία έργα, γιατί:
-
δεν ήταν πλάσμα της «επίσημης» μυθολογίας,
-
αλλά της λαϊκής παράδοσης και του προφορικού φόβου.
Ωστόσο, σε ορισμένες όψιμες περιγραφές και βυζαντινά σχόλια, η Μορμώ:
-
παρουσιάζεται ως παραμορφωμένη γυναικεία φιγούρα,
-
συχνά με τέρατα άκρα,
-
ή ως λυκανθρωπική μορφή, κάτι που εξηγεί το όνομα «Μορμολύκη» (= η λύκαινα Μορμώ),
-
ενώ σε κάποιες παραδόσεις λέγεται ότι ρουφάει αίμα ή τρώει παιδιά, παρόμοια με τις Λάμιες.
Η ρευστότητά της δείχνει ότι η Μορμώ δεν ήταν συγκεκριμένο τέρας· ήταν το απρόσωπο σκοτάδι που παίρνει κάθε μορφή όταν χρειάζεται.
Ο ρόλος της ως «μπαμπούλας»
Η μεγαλύτερη δύναμη της Μορμώς βρίσκεται στο πόσο βαθιά ριζωμένη είναι στις παιδικές απειλές και στα κοινωνικά παραμυθικά στερεότυπα.
Η Μορμώ λειτουργούσε ως εργαλείο κοινωνικού ελέγχου:
-
Τα παιδιά έπρεπε να υπακούν.
-
Να κοιμούνται στην ώρα τους.
-
Να μη βγαίνουν στο σκοτάδι.
-
Να μην ακολουθούν ξένους.
Αν παραβίαζαν αυτούς τους κανόνες, «η Μορμώ» αποτελούσε την εύκολη, γρήγορη και αποτελεσματική εξήγηση.
Αυτή η λειτουργία της επιβιώνει μέχρι σήμερα, όπως ο «μπαμπούλας», ο «μαύρος άνθρωπος», η «γυναίκα της σπηλιάς» ή άλλα λαϊκά τρομο-πρόσωπα.
Σχέση με τη Λάμια και την Έμπουσα
Η Μορμώ συχνά συγχέεται ή συνδυάζεται με:
-
τη Λάμια (παιδοφάγο πλάσμα),
-
την Έμπουσα (μεταμορφική δαιμονική γυναίκα).
Στις όψιμες ελληνιστικές πηγές, οι τρεις αυτές μορφές εμφανίζονται σχεδόν ως ομάδα θηλυκών φασμάτων, που μοιράζονται κοινό ρόλο:
να παραμονεύουν τη νύχτα, να ξεγελούν, να τρομάζουν, να τιμωρούν.
Η Μορμώ είναι το πιο «λαϊκό» και εύπλαστο από τα τρία πλάσματα, πράγμα που δικαιολογεί:
-
τη χρήση της σε παιδικά παραμύθια,
-
την ευκολία με την οποία το όνομά της έγινε καθημερινός ιδιωματισμός.
Συμβολισμοί και ερμηνείες
Η Μορμώ αποτελεί τον καθρέφτη μιας εποχής όπου:
1. Ο παιδικός φόβος ήταν εργαλείο μάθησης
Χωρίς σχολική ψυχολογία ή σύγχρονες μεθόδους αγωγής, οι ενήλικες χρησιμοποιούσαν τον φόβο για να προστατεύσουν –ή να συνετίσουν– τα παιδιά.
2. Το άγνωστο της νύχτας εξηγούνταν με «μορφές»
Οι σκιές, οι θόρυβοι, το σκοτάδι, όλα αποκτούσαν πρόσωπο. Η Μορμώ ήταν αυτό το πρόσωπο.
3. Η γυναικεία μορφή συνδέθηκε με το υπερφυσικό
Όπως και η Λάμια και η Έμπουσα, έτσι και η Μορμώ φέρει το βάρος ενός κόσμου όπου η γυναίκα μπορούσε εύκολα να γίνει σύμβολο απειλής ή φόβου.
Η Μορμώ στη σύγχρονη τέχνη
Παρότι σπανιότερη από τη Λάμια και την Έμπουσα ως εικαστικό θέμα, η Μορμώ προσφέρει τεράστια καλλιτεχνική ελευθερία:
-
Μπορεί να παρουσιαστεί ως σκιά,
-
ως θηλυκό τέρας χωρίς σταθερή μορφή,
-
ως λυκοπρόσωπη γυναίκα,
-
ή ως δαιμονική μάγισσα των ελληνικών θρύλων.
Οι σύγχρονοι καλλιτέχνες συχνά την αποδίδουν με μαύρα χρώματα, ασαφή περιγράμματα, ρευστές γραμμές και παραμορφωμένα χαρακτηριστικά, δείχνοντας την ουσιαστική της φύση: μια ζωντανή σκιά που υπάρχει για να ενσαρκώνει τον φόβο.
Περιγράφει την εμφάνιση της Λάμιας στη ρομαντική – ποιητική φαντασία του Keats.
She was a gordian shape of dazzling hue,
Vermilion-spotted, golden, green, and blue;
Striped like a zebra, freckled like a pard,
Eyed like a peacock, and all crimson barr'd;
And full of silver moons, that, as she breathed,
Dissolv'd, or brighter shone, or interwreathed
Their lustres with the gloomier tapestries -
So rainbow-sided, touch'd with miseries,
She seem'd, at once, some penanced lady elf,
Some demon's mistress, or the demon's self.
Upon her crest she wore a wannish fire
Sprinkled with stars, like Ariadne's tiar:
Her head was serpent, but ah, bitter-sweet!
She had a woman's mouth with all its pearls complete:
And for her eyes: what could such eyes do there
But weep, and weep, that they were born so fair?
from John Keats ' 'Lamia'
Anna Lea Merritt
Ο ποιητής την περιγράφει σαν πολύχρωμο, λαμπερό και αδιανόητο πλάσμα:
-
«gordian shape» → ένα μπερδεμένο, περίπλοκο, σχεδόν “δεμένο κόμπο” σώμα
-
«dazzling hue» → εκτυφλωτικά χρώματα
-
Είναι βαμμένη κόκκινη, χρυσή, πράσινη, μπλε
-
Ριγωτή σαν ζέβρα, στικτή σαν πάνθηρας
-
Μάτια σαν παγώνι
-
Σώμα γεμάτο «ασημένια φεγγάρια» που αλλάζουν λάμψη καθώς αναπνέει
Όλα αυτά δίνουν την εικόνα ενός πλάσματος πολύμορφου και σχεδόν ιριδίζοντος, σαν ουράνιο τόξο που όμως έχει μέσα του και θλίψη.
John William Waterhouse
Ποιητική Μετάφραση (Ελληνικά)
Ήταν μια μορφή γόρδια, πολύχρωμη, λαμπερή,
στικτή στο πορφυρό, στο χρυσό, στο πράσινο και στο γαλάζιο·
ριγωτή σαν ζέβρα, πιτσιλισμένη σαν λεοπάρδαλη,
με μάτια σαν παγώνι, και γραμμές ολοκόκκινες παντού·
κι όλο της το σώμα αστράφτει από ασημένια φεγγάρια
που, καθώς ανέπνεε, έλιωναν, φώτιζαν, ή πλέκονταν
με των σκοτεινών υφασμάτων τη βαθύτερη σκιά —
τόσο ουράνιο τόξο και τόσο θλίψη μαζί
που έμοιαζε, την ίδια στιγμή,
εξόριστη νεράιδα, ερωμένη δαίμονα,
ή και τον ίδιο τον δαίμονα στη σάρκα.
Στην κόμη φορούσε μια θαμπή, κιτρινωπή φλόγα
σπαρμένη μ’ άστρα, σαν το διάδημα της Αριάδνης·
το κεφάλι της ήταν φίδι — μα, ω πίκρα και γλυκύτητα! —
το στόμα της γυναίκας, με όλα του τα μαργαριτάρια άθικτα.
Κι εκείνα τα μάτια της… τι θα μπορούσαν να κάνουν
παρά να κλαίνε, να κλαίνε αδιάκοπα
που γεννήθηκαν τόσο ωραία,
σε πλάσμα τόσο καταραμένο;
Isobel Lilian Gloag
Carl Schmidt-Helmbrechts
James Deeb
Lamia ,Empusa & Mormo
Herbert Draper
Πηγές για περαιτέρω μελέτη – Lamia, Empusa & Mormo
-
Lamia – Wikipedia (EN)
Βασικό λήμμα για τη Λάμια στην αγγλική Βικιπαίδεια: προέλευση του μύθου, εξέλιξη από βασίλισσα της Λιβύης σε δαίμονα που τρώει παιδιά, μεταγενέστερες λογοτεχνικές και λαογραφικές αναφορές.
Διαβάστε περισσότερα -
LAMIA – Demon & Sea-Monster of Greek Mythology (Theoi Project, EN)
Αναλυτικό άρθρο για τη Λάμια ως θαλάσσιο τέρας και παιδοφάγο δαίμονα, με παραπομπές σε αρχαίες πηγές και παραλλαγές του μύθου.
Διαβάστε περισσότερα στο Theoi Project -
Lamia – The Child-Devouring Queen (Greek Gods & Goddesses, EN)
Εκλαϊκευμένο κείμενο για τη «βασίλισσα-παιδοφάγο», με έμφαση στην αφήγηση του μύθου και τη μετατροπή της σε φόβητρο για παιδιά.
Διαβάστε το άρθρο -
Lamia, the Man-Devouring Goddess of Greek Mythology (Greek Reporter, EN)
Σύγχρονο άρθρο που συνδέει τον αρχαίο μύθο της Λάμιας με τη μεταγενέστερη ευρωπαϊκή λογοτεχνία και τη ρομαντική ποίηση (Keats κ.ά.).
Διαβάστε το άρθρο στο Greek Reporter -
Empusa – Wikipedia (EN)
Εισαγωγικό λήμμα για την Έμπουσα: μεταμορφωτικό θηλυκό πνεύμα, ακόλουθος της Εκάτης, με ένα πόδι από χαλκό και συνδέσεις με Λάμιες και Μορμολύκεια.
Διαβάστε περισσότερα -
Lamia & Empusa – Vampiric Monsters (Theoi Project, EN)
Κλασική παρουσίαση των Empusai ως βρικολακικά φάσματα, υπηρέτριες της Εκάτης, με παραπομπές σε Αριστοφάνη και Φιλόστρατο.
Διαβάστε περισσότερα στο Theoi Project -
Empusa – Mythopedia (EN)
Εκσυγχρονισμένη αφήγηση για την Έμπουσα ως μεταμορφωτικό πνεύμα που τρομοκρατεί ταξιδιώτες και αποπλανεί νέους άνδρες· σύνδεση με τη λαϊκή θρησκεία.
Διαβάστε το άρθρο στο Mythopedia -
Mormo – Wikipedia (EN)
Λήμμα για τη Μορμώ ως θηλυκό φάντασμα/πνεύμα στην ελληνική παράδοση, που το επικαλούνταν μητέρες και τροφές για να φοβίζουν τα παιδιά.
Διαβάστε περισσότερα -
Mormo – Mythopedia (EN)
Σύγχρονη παρουσίαση της Μορμώς ως φόβητρου για παιδιά, συγγενική με Λάμια και Γελλώ, με έμφαση στη λειτουργία της ως «bugbear» στη λαϊκή κουλτούρα.
Διαβάστε το άρθρο στο Mythopedia -
Mormo – The Terrifying Bogey of Greek Children (Realm Whispers, EN)
Άρθρο που εξετάζει τη Μορμώ ειδικά ως «μπαμπούλα» της παιδικής ηλικίας στην Ελλάδα και τη χρήση της σε παιδαγωγικό/πειθαρχικό πλαίσιο.
Διαβάστε το άρθρο -
Mormolyke – Demon Facts (EN)
Σύντομο κείμενο για τα Μορμολύκεια ως θηλυκά φαντάσματα που επικαλούνται μητέρες και τροφές για να επιβάλουν πειθαρχία στα παιδιά· σύνδεση με Λάμιες και Empusae.
Διαβάστε περισσότερα
" F o l l o w U s " :
#AI#BLACK&WHITE#DIGITAL#DRAWING#EROTICHUMOR#FUMETTI#ILLUSTRATION#PARODY#PORNART#PRINTS#SCULPTURES#VINTAGE#ΘΕΜΑΤΙΚΑ#ΠΙΝΑΚΕΣ#ΣΚΙΤΣΟΓΡΑΦΟΙ#ΣΧΕΔΙΑΣΤΕΣ#ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ#ΧΑΡΑΚΤΕΣ
Read More: Ανακαλύψτε πώς ο ερωτισμός εκφράζεται μέσα από την τέχνη, από την αρχαιότητα μέχρι τη σύγχρονη εποχή. Εξερευνήστε τα έργα και τους καλλιτέχνες που αποκάλυψαν την ομορφιά και την ένταση των ανθρώπινων συναισθημάτων.
0 Μας δωσαν το χρονο τους :
Speak up your mind
Tell us what you're thinking... !