Εθισμένοι στο Τίποτα: Πώς Μας Κατευθύνουν τα Θέματα-Σαπουνόφουσκες
Τι Συμβαίνει Όταν Το Διαδίκτυο Ασχολείται με το Τίποτα;
Θέματα από το Πουθενά: Πώς Γεννιούνται, Ποιον Εξυπηρετούν και Γιατί Μας Καίνε
Σε μια εποχή όπου η πληροφορία τρέχει πιο γρήγορα από την προσοχή μας, υπάρχουν “θέματα” που σκάνε ξαφνικά στο διαδίκτυο, χωρίς προειδοποίηση, χωρίς βάθος, χωρίς λογική.
Αναβλύζουν από το πουθενά και σε λίγες ώρες έχουν γίνει talk of the town, meme, debate, hashtags, ακόμη και πολιτική τοποθέτηση. Τι είναι αυτά τα θέματα-αστραπή; Από πού έρχονται, γιατί τα υιοθετούμε τόσο μαζικά, και ποιοι ωφελούνται από την ύπαρξή τους;Από το Πουθενά στο Παντού: Η Γέννηση ενός «Τίποτα»
Κάποιος ποστάρει κάτι αμφίβολο, αστείο ή εξοργιστικό. Ίσως πρόκειται για ένα άκυρο σχόλιο, μια "ανωμαλία" στην καθημερινότητα, μια παραπληροφόρηση, ή μια επίπλαστη είδηση. Το υλικό, όσο πιο παράξενο ή παράλογο, τόσο πιο εύκολα ανάβει τη φωτιά. Μέσα σε λίγα λεπτά, γίνεται screenshot, reupload, repost, με διαφορετικό caption, διαφορετικό context, και κάθε νέο πέρασμα το αλλοιώνει κι άλλο — σαν σπασμένο τηλέφωνο στην υπερηχητική εποχή.
Ποιες Ανάγκες Εξυπηρετούν;
Τα "θέματα από το πουθενά" λειτουργούν σαν ψυχολογικά junk food: καλύπτουν άμεσα την ανάγκη για συμμετοχή, αντίδραση, θέση, χιούμορ, ακόμη και κοινωνική ταυτότητα.
-
Οι κουρασμένοι θέλουν κάτι να σχολιάσουν χωρίς να χρειαστεί να σκεφτούν.
-
Οι οργισμένοι βρίσκουν έναν εύκολο στόχο.
-
Οι ψαγμένοι αποδομούν το φαινόμενο, αλλά πάλι το αναπαράγουν.
-
Οι influencers χρειάζονται “κάτι” για να ποστάρουν και να τραβήξουν engagement.
Όλοι βρίσκουν ρόλο στο δράμα — έστω και σαν θεατές.
Ποιος Τα Αναπαράγει;
Όλοι. Από το μέσο χρήστη μέχρι μεγάλες σελίδες με χιλιάδες followers. Κάποιοι το κάνουν ειρωνικά, άλλοι πιστεύοντας το περιεχόμενο, και άλλοι για “τα νούμερα”.
Μην ξεχνάμε και τα bots, τα τρολ, και τα παραταξιακά account, που φυσικά τρίβουν τα χέρια τους όταν ένα τίποτα αποκτά διαστάσεις "δημόσιας κρίσης".
Γιατί τα bots, τα τρολ και τα παραταξιακά account τρίβουν τα χέρια τους όταν ένα τίποτα γίνεται «δημόσια κρίση»;
Όταν το δημόσιο ενδιαφέρον στρέφεται σε ασήμαντα, αμφίβολα ή φτιαχτά θέματα, τότε η προσοχή αποσπάται από:
ουσιαστικά κοινωνικά προβλήματα (οικονομία, ανεργία, υγεία)
κυβερνητικές αποτυχίες ή σκάνδαλα
διεθνείς εξελίξεις που θα έπρεπε να απασχολούν
Τα bots και οι τρολ στρατοί χρησιμοποιούνται ακριβώς γι’ αυτό: να «θολώνουν τα νερά». Ένα ασήμαντο θέμα που γίνεται χαμός στο Twitter είναι ένα λιγότερο ενοχλητικό ερώτημα για έναν πολιτικό σε συνέντευξη.
Ένα “τίποτα” μπορεί να φέρει:
χιλιάδες likes, shares, comments
διχασμό, φανατισμό, οργή
εκατοντάδες "μάχες πληκτρολογίου"
…χωρίς να έχει κανείς κόστος. Κανείς δεν χάνει εκλογές ή πελάτες επειδή μίλησε για κάτι ανούσιο.
Τα παραταξιακά accounts έτσι δημιουργούν ψευδαίσθηση "ζωντανού δημόσιου λόγου", ενώ στην ουσία καταλαμβάνουν χώρο που διαφορετικά θα πήγαινε σε ουσιώδη θέματα ή κριτική σκέψη.
Γιατί τεστάρουν την ευπιστία του κοινού
Κάθε “τίποτα” που εξαπλώνεται είναι ένα τεστ κοινωνικής μηχανικής:Ποιο κοινό θα το πιστέψει;
Ποιοι θα αντιδράσουν;
Ποιος θα συσπειρωθεί;
Ποιος θα σωπάσει;
Με τέτοια θέματα, οι “παίκτες” του διαδικτύου μετράνε αντοχές, αντανακλαστικά, και ποιοι χρήστες είναι χρήσιμοι ή επικίνδυνοι.
Τα fake θέματα που διχάζουν τον κόσμο (π.χ. "σκάνδαλα" που δεν ισχύουν, "καβγάδες" που είναι στημένοι, "αδικίες" που παρερμηνεύτηκαν) είναι τέλεια για:
να σπάσουν την κοινωνική συνοχή
να ενισχύσουν το “εμείς και οι άλλοι”
να φτιάξουν νέους κύκλους πόλωσης και μίσους
Και όσο πιο διχασμένοι είμαστε, τόσο πιο εύκολα ελεγχόμαστε.
Αν κάτι δουλεύει, το αναπαράγεις. Κάθε «θέμα-φούσκα» που πιάνει, ενισχύει την πίστη στο εργαλείο. Έτσι τα τρολ και τα παραταξιακά δίκτυα συνεχίζουν να "σπρώχνουν" τέτοια σκουπίδια στο timeline, επειδή έχουν αποδείξει ότι ο κόσμος τσιμπάει.
Γι’ αυτό και η άμυνα είναι πάντα η ίδια:
Μη δίνεις αξία σε σαβούρα.
Μη μοιράζεσαι κάτι απλώς επειδή σε ενόχλησε.
Μην πιστεύεις ότι όλα αξίζουν σχολιασμό.
Αλλιώς, το “τίποτα” κερδίζει ξανά.
Πόσο Αλλοιώνονται με Κάθε Δημοσίευση;
Το αρχικό περιεχόμενο σπάνια μένει ίδιο. Το βλέπεις με άλλο caption, άλλο screenshot, ίσως με edit, ίσως και με προσθήκη ψευδών πληροφοριών. Κάθε αναπαραγωγή το μεταμορφώνει.
Μέχρι την τρίτη μέρα, το "θέμα" δεν έχει πια καμία σχέση με την πηγή του. Είναι κάτι νέο. Και πιο επικίνδυνο — ή πιο γελοίο.
Πόσο Τρολάρονται;
Το τρολάρισμα είναι η φυσική άμυνα του διαδικτύου. Όταν ένα θέμα αποκτά υπερβολική σοβαρότητα ή γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης, το internet αντιδρά. Με memes, παρωδίες, ειρωνικά σχόλια, ακόμα και meta-τρολάρισμα (τρολ που τρολάρουν τα τρολ).
Το τρολάρισμα, όμως, δεν σταματά τη διάδοση — ίσα-ίσα την ενισχύει.
Πόσο Αντέχουν στην Κυκλοφορία;
Έχουν ημερομηνία λήξης. Συνήθως 24 ως 72 ώρες. Έπειτα ξεχνιούνται ή αντικαθίστανται από το επόμενο "τίποτα". Εκτός αν μπλέξουν με πολιτικά συμφέροντα, δημόσιες δηλώσεις ή "ξεκατινιάσματα" διάσημων. Τότε το lifespan επεκτείνεται — αλλά πάντα με κόστος τη σοβαρότητα της δημόσιας σφαίρας.
Τελικά, Τι Μένει;
Η ανάγκη μας να ανήκουμε. Να μιλάμε. Να έχουμε λόγο σε κάτι, έστω κι αν αυτό το κάτι είναι ανούσιο, ψεύτικο ή επικίνδυνο.
Τα “θέματα από το πουθενά” δεν είναι τόσο αθώα όσο φαίνονται. Είναι καθρέφτης του τι προσέχουμε, τι φοβόμαστε, τι γελάμε, τι πιστεύουμε — και του πόσο εύκολα χειραγωγούμαστε.
Άρα, την επόμενη φορά που κάτι “περίεργο” γεμίσει το feed σου, ρώτα τον εαυτό σου: “Γιατί βλέπω αυτό τώρα; Ποιος το θέλει;”
Ίσως έτσι το “τίποτα” γίνει λίγο λιγότερο επικίνδυνο.
Read More: Ανακαλύψτε πώς ο ερωτισμός εκφράζεται μέσα από την τέχνη, από την αρχαιότητα μέχρι τη σύγχρονη εποχή. Εξερευνήστε τα έργα και τους καλλιτέχνες που αποκάλυψαν την ομορφιά και την ένταση των ανθρώπινων συναισθημάτων.
0 Μας δωσαν το χρονο τους :
Speak up your mind
Tell us what you're thinking... !