Η ωρα που ο ανωμαλος καθαρισε το τραπεζι

 

Η "Νύχτα των Μεγάλων Μαχαιριών" (στα γερμανικά, "Nacht der langen Messer" ή "Röhm-Putsch") αναφέρεται στη βίαιη εκκαθάριση ηγετικών στελεχών της Sturmabteilung (SA), της παραστρατιωτικής οργάνωσης του Ναζιστικού Κόμματος, η οποία έλαβε χώρα από τις 30 Ιουνίου έως την 2 Ιουλίου του 1934. Η εκκαθάριση πραγματοποιήθηκε από το καθεστώς του Αδόλφου Χίτλερ με τη συμμετοχή των Schutzstaffel (SS) και της Gestapo, της μυστικής αστυνομίας του Ναζιστικού Κόμματος.

O Αδόλφος  προχώρησε σε ένα κύμα άγριων δολοφονιών μέσα στο ίδιο του το ναζιστικό στρατόπεδο, εξοντώνοντας ακόμη και τον πιστό του φίλο, τον εμβληματικό ηγέτη των SA (SturmΑbteilung: Τμήμα Εφόδου) Ερνστ Ρεμ. 

Αυτό το τριήμερο μαζικών δολοφονιών, όπου φυσικά δεν έχασε την ευκαιρία να δολοφονήσει και κάποιους πολιτικούς του αντιπάλους, θα περνούσε στην ιστορία με τον τίτλο “Η Νύχτα των Μεγάλων Μαχαιριών”.

Μέχρι τα μέσα του 1934, ο Χίτλερ φαινόταν να είναι κυρίαρχος όλης της Γερμανίας. Είχε απαγορεύσει τα κόμματα της αντιπολίτευσης, είχε πάρει τον έλεγχο του Τύπου, είχε θέσει εκτός νόμου τα ενοχλητικά συνδικάτα και είχε αρχίσει να ρίχνει κομμουνιστές και άλλους πολιτικούς αντιφρονούντες σε στρατόπεδα συγκέντρωσης.

Τα μόνα σημαντικά κομμάτια της Γερμανίας που δεν υπόκεινται στον έλεγχο των Ναζί ήταν ο στρατός, οι πλούσιοι βιομήχανοι και ορισμένοι ανώτεροι γραφειοκράτες.

Τα SA είχαν παίξει σημαντικό ρόλο στην άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια των τριών εκλογικών διαδικασιών του 1932-33. Περίπου 50.000 μέλη των SA συμμετείχαν σε αυτές τις εκλογές ως υπάλληλοι εκλογικών περιπτέρων και κυρίως ως τραμπούκοι, γεγονός που δημιούργησε αμφιβολίες για την εγκυρότητα των εκλογικών αποτελεσμάτων. 

Τα τάγματα εφόδου εκφόβιζαν πολιτικούς αντιπάλους, διέλυαν αριστερές συγκεντρώσεις και πορείες, απειλούσαν άτομα, διένειμαν κομματική προπαγάνδα και κατέστρεφαν αντιναζιστικό υλικό. 

Όμως, με την κατάληψη της εξουσίας από τους ναζί, τα SA έγιναν ανεξέλεγκτα, με αποτέλεσμα να μπουν στο στόχαστρο των συντηρητικών κύκλων που στήριζαν τον Χίτλερ και των κοινωνικών τάξεων που αυτά εκπροσωπούσαν. 

Απ’ τη μία ήταν οι στρατιωτικοί κύκλοι που ήξεραν ότι ο Ερνστ Ρεμ, ο επικεφαλής των SA, πίεζε τον Χίτλερ να καταργηθεί ο στρατός και να αντικατασταθεί από την SA, και απ’ την άλλη ήταν οι βιομήχανοι και οι τραπεζίτες που ενοχλούνταν από την αντικαπιταλιστική (εκ δεξιών) ρητορική του. Προσθέτουμε σε αυτούς και τους παραδοσιακούς αριστοκράτες που φοβούνταν μην απαλλοτριωθεί η γη τους, καθώς και τη μεσαία τάξη που είχε τρομάξει απ’ τις τραμπούκικες μεθόδους των SA, και έτσι ο Χίτλερ είχε πια μπροστά του ένα πραγματικά καυτό πρόβλημα. 

Τα Τάγματα Εφόδου ήταν πλέον εμπόδιο στην ομαλή συνεργασία του με το γερμανικό κατεστημένο.

Η άνοδος του Χίτλερ στην εξουσία δεν ηρέμησε τη βάση των SA ούτε έθεσε τέρμα στη βία στους δρόμους. Αυτό συνέβη εν μέρει επειδή τα SA αύξησαν ραγδαία τον αριθμό τους μετά τον διορισμό του Χίτλερ ως Καγκελάριου. Μέσα σε μόλις οκτώ μήνες τα μέλη τους είχαν φτάσει τα 2,5 εκατομμύρια και τον Ιανουάριο του 1934 πλησίαζαν τα 3 εκατομμύρια. Μέρος αυτής της αύξησης προήλθε από την πολιτική επιτυχία του ίδιου του Χίτλερ: πολλοί εντάχθηκαν στα SA για να γίνουν μέρος του ανερχόμενου ναζιστικού κινήματος. 

Ιστορικό Πλαίσιο

Sturmabteilung (SA): Η παραστρατιωτική οργάνωση που είχε παίξει σημαντικό ρόλο στην άνοδο του Ναζιστικού Κόμματος, με ηγέτη τον Ernst Röhm. Η SA αριθμούσε εκατοντάδες χιλιάδες μέλη και αποτελούσε απειλή για την εξουσία του Χίτλερ λόγω των επαναστατικών της απόψεων και της δύναμής της.

Schutzstaffel (SS): Μια πιο μικρή αλλά πιστή στον Χίτλερ παραστρατιωτική οργάνωση με ηγέτη τον Heinrich Himmler.

Αιτίες της Εκκαθάρισης

Εσωτερική Αντίθεση: Ο Röhm και άλλοι ηγέτες της SA πίεζαν για μια "δεύτερη επανάσταση" που θα έφερνε πιο ριζοσπαστικές κοινωνικές και οικονομικές αλλαγές, κάτι που ανησυχούσε τους συντηρητικούς συμμάχους του Χίτλερ, όπως ο στρατός και οι βιομήχανοι.

Εξωτερική Πίεση: Ο Χίτλερ ήθελε να εξασφαλίσει την υποστήριξη του στρατού για την εξουσία του, και οι στρατιωτικοί αξιωματούχοι θεωρούσαν την SA ως απειλή.

Προσωπικές Διαφορές: Οι ηγέτες της SS, όπως ο Himmler και ο Reinhard Heydrich, έβλεπαν την ευκαιρία να ενισχύσουν τη δική τους δύναμη εξαλείφοντας την SA.

Η Εκκαθάριση

Κατά τη διάρκεια αυτής της εκκαθάρισης, εκτελέστηκαν πολλοί ηγέτες της SA, συμπεριλαμβανομένου του Röhm, καθώς και άλλοι πολιτικοί αντίπαλοι του Χίτλερ, όπως ο πρώην Καγκελάριος Kurt von Schleicher. Ο αριθμός των θυμάτων εκτιμάται από 85 έως αρκετές εκατοντάδες.

Συνέπειες

Η "Νύχτα των Μεγάλων Μαχαιριών" εδραίωσε την εξουσία του Χίτλερ, ενίσχυσε την υποστήριξη του στρατού προς το ναζιστικό καθεστώς και επέτρεψε στην SS να αναδειχθεί ως η κυρίαρχη παραστρατιωτική οργάνωση στη Γερμανία. Το γεγονός αυτό αποτέλεσε κρίσιμο σημείο για την παγίωση της δικτατορίας του Χίτλερ και τον δρόμο προς τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.

Η εκκαθάριση αυτή έδειξε επίσης την αδίστακτη φύση του ναζιστικού καθεστώτος και την προθυμία του να χρησιμοποιήσει βία για να εξουδετερώσει οποιαδήποτε απειλή για την εξουσία του.