Ο Θεόδωρος Θεοφιλογιαννάκος ήταν ο αμετανόητος δήμιος

 «Είμαι Λάκων, υιός διδασκάλου, έχω ανατροφή ελληνοχριστιανική και είχα την τιμή να συμμετάσχω ενεργώς στην επανάσταση της 21ης Απριλίου. Σαν Σπαρτιάτης είμαι ιδιαίτερα υπερήφανος, γιατί το επάγγελμα που διάλεξα αρμόζει με τον τόπο της καταγωγής μου. Η Σπάρτη φιάχνει Λεωνίδες, Μαυρομιχάληδες, Δαβάκηδες! Από μικρός έμαθα να αγαπώ την πατρίδα μου και έζησα στα πρώτα χρόνια της ζωής μου έναν εμφύλιο πόλεμο. Στη Σπάρτη έμαθα ότι ένας είναι ο εχθρός, ο κομμουνισμός και οι συνοδοιπόροι του! Ο κομμουνιστής είναι ένα τομάρι που δεν σκέπτεται την πατρίδα.

Ύστερα από επιτυχείς εξετάσεις μπήκα στη Σχολή Ικάρων και με έδιωξαν από κει, όχι λόγω ανικανότητος, όπως υποστήριξε στην κατάθεσή του ο Αναστάσιος Μήνης, αλλά επειδή ήμουν ακραιφνής εθνικόφρων. Επειδή αγαπούσα το επάγγελμα του αξιωματικού, κατατάχθηκα στη Σχολή Ευελπίδων. Εκεί έμαθα να σέβομαι τους ανωτέρους μου, να αναλαμβάνω πάντοτε τις ευθύνες μου και να μισώ τον κομμουνισμό».

Ως «μνημείο αντικομμουνιστικής υστερίας» χαρακτηρίστηκε η απολογία του Θεόδωρου Θεοφιλογιαννάκου στην πρώτη Δίκη των Βασανιστών της Χούντας και εύκολα διαπιστώνει κανείς γιατί. Ο πρώην διοικητής του κολαστηρίου της ΕΑΤ-ΕΣΑ, αμετανόητος και προκλητικός, φώναζε και απειλούσε συνεχώς στη δίκη, σαν να είχε ακόμα στα χέρια του τη δοτή εξουσία των συνταγματαρχών. Όμως δεν θα κατάφερνε τίποτα. Η ετυμηγορία θα ήταν ισόβια και τα επόμενα 18 χρόνια της ζωής του θα τα περνούσε χαζεύοντας το προαύλιο του Κορυδαλλού.

Υποδιοικητής του ΕΑΤ-ΕΣΑ από το 1968 έως το 1970 και διοικητής από το 1970 έως το 1972, ο Θεοφιλογιαννάκος βασάνισε χιλιάδες ανθρώπους, ακόμη και προσωπικά, κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής δικτατορίας. Φάλαγγες, ξυλοδαρμοί, κάψιμο με αναμμένα τσιγάρα και τα διαβόητα «τσάι πάρτι», όλα έγιναν συνώνυμο του ονόματός του.

Ο Αλέκος Παναγούλης, ο ταγματάρχης Σπύρος Μουστακλής, ο στρατηγός Καλαμάκης, ο ναύαρχος Εγκολφόπουλος, ο Γιάννης Παπαδονικολάκης, ο Αλέξανδρος Παπαδόγγονας, και δεκάδες ακόμη βασανισθέντες έπεσαν θύματα του ανατριχιαστικού δόγματος «Φίλος ή σακάτης βγαίνει όποιος έρχεται εδώ μέσα».

Η κατάθεση της Βασιλικής Ζωγράφου, η οποία βασανίστηκε στα χέρια του, ήταν χαρακτηριστική:

«…με παρέλαβαν και με μετέφεραν στο ΕΑΤ-ΕΣΑ. Αρχικά με έβαλαν σε ένα γραφείο και περίμενα για λίγο και στη συνέχεια με πήγαν σ’ ένα άλλο γραφείο όπου ήταν δύο κύριοι με πολιτικά.

Μόλις μπήκα ο ένας απ’ αυτούς μου συστήθηκε σαν ταγματάρχης Θεοφιλογιαννάκος.

Μου υπέβαλαν μια ερώτηση κι όταν απάντησα δεν γνωρίζω γιατί με ρωτάτε, σηκώθηκε ο Θεοφιλογιαννάκος και μου είπε: “Θα πρέπει να ντρέπεσαι γιατί μας κοροϊδεύεις. Θα σε αφήσω μισή ώρα… Αν στο διάστημα αυτό δεν μας έχεις απαντήσει θα τα πούμε αργότερα”.

Αφού τελικά δεν μπορούσαμε να «συνεννοηθούμε» μου είπε ότι από δω κανείς δεν έφυγε σωστός.

(…) Παράλληλα άρχισε να με κτυπά με γροθιές στο πρόσωπο. Αρχικά τα χτυπήματα ήταν λίγο άτσαλα μα αργότερα έγιναν ρυθμικά και συστηματικά. Αποτέλεσμα ήταν να νιώθω ρίγη σ’ όλο μου το σαγόνι, ενώ ταυτόχρονα το αίμα έρρεε από τα δόντια μου…

Ο Θεοφιλογιαννάκος μου είπε το παρακάτω χαρακτηριστικό. Ότι ανάμεσα σε διακόσιους διαγωνιζομένους διεθνώς ανακριτάς είχε πρωτεύσει. Πράγματι το πίστεψα γιατί τα χτυπήματα ήταν ρυθμικά και υπολογισμένα!

(…) Με τοποθέτησαν στο κρεβάτι και γρήγορα άρχισε πάλι ο Θεοφιλογιαννάκος να μου κάνει φάλαγγα. Από την άλλη πλευρά ο Χατζηζήσης (σ.σ. ο επόμενος διοικητης του ΕΑΤ-ΕΣΑ) μου ακινητοποίησε το κεφάλι γιατί κατάλαβε πως με την κίνηση αυτή έβρισκα διέξοδο στους πόνους που ένιωθα στα πόδια μου. Και ο Θεοφιλογιαννάκος φώναξε: “Μαζοχίστρια… Ηδονίζεσαι που σε κτυπώ. Έτσι μ’ αρέσεις. Έτσι μ’ αρέσεις…”».

εατ εσα παναγουλης

Το δωμάτιο που λάμβαναν χώρα τα βασανιστήρια του ΕΑΤ-ΕΣΑ / 2020 EUROKINISSI/ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΝΤΑΡΙΝΗΣ

Χαρακτηριστικό είναι και αυτό το κομμάτι της κατάθεσης του Αλέκου Παναγούλη:

«Η ανάκριση άρχισε κλιμακούμενη από της περιοχής των γρονθοκοπημάτων, των εγκαυμάτων, της φάλαγγος και των ραβδισμάτων μέχρι και της περιοχής των σεξουαλικών βασανιστηρίων. Ο Θεοφιλογιαννάκος, ο ίδιος προσωπικά, με χτύπησε με ένα καλώδιο κατ’ επανάληψη σε όλο μου το σώμα. Υπάρχουν ακόμη στην περιοχή των ώμων μου σημάδια γιατί το άκρο του καλωδίου ήταν δεμένο με σύρμα και δημιούργησε μεγαλύτερη πληγή. Και στη μια πλευρά και στην άλλη. Ο ίδιος ο Θεοφιλογιαννάκος υπήρξε μάρτυρας όταν ο Μάλλιος και ο Μπάμπαλης μου είχαν περάσει σιδηρά βελόνη στην ουρήθρα και εθέρμαιναν το εκτός της ουρήθρας μέρος».

Λίγο μετά την πτώση της χούντας, ασκήθηκε αυτεπάγγελτη δίωξη εναντίον δεκάδων βασανιστών, μεταξύ των οποίων ήταν και ο ίδιος, με αποτέλεσμα να προφυλακιστεί ήδη από τα τέλη του 1974.

θεοφυλογιαννακος παττακος χουντα

Με τον Στυλιανό Παττακό στη κηδεία του Κώστα Παπαδόπουλου, αδερφού του πρώην δικτάτορα. / 1999 Eurokinissi/Τατιάνα Μπόλαρη

Στη δίκη, ο στρατοδίκης Ζούβελος θα αναφέρει χαρακτηριστικά για τον Θεοφιλογιαννάκο από έδρας:

«Οργάνωσε κατά ζηλευτόν τρόπον ένα πλήρες δίκτυο παρακολουθήσεως, συλλήψεων, εκφοβισμού. Διαπνεόμενος από τυφλόν αντικομμουνισμόν, είμαι βέβαιος ότι αν συνέβαινε ένας ισχυρός καταστρεπτικός σεισμός ο μόνος εν Ελλάδι που θα τον απέδιδε στους κομμουνιστάς είναι ο ταγματάρχης τότε Θεοφιλογιαννάκος».

Σε κάποιο σημείο της δίκης θα ζητήσει να καθαριστεί το Ευαγγέλιο επειδή το άγγιξαν κομμουνιστές, εννοώντας τους μάρτυρες κατηγορίας που ορκίστηκαν, και στη συνέχεια θα πει: «Κύριε πρόεδρε, κύριε στρατοδίκα, η δίκη που κάνετε δεν είναι δίκη ποινική. Είναι δίκη πολιτική. Αν δικαστεί έστω ένας στρατιώτης ΕΣΑτζής, η πειθαρχία του στρατεύματος θα διαλυθεί παντελώς. Θα παίξουμε το παιχνίδι του ΚΚΕ, το οποίο θέλει να λέει στους στρατιώτες παρανομείτε, μην υπακούτε στας διαταγάς των αξιωματικών σας, κάνετε ΟΠΛΑ. Θα πρέπει ο Καραμανλής και οι λοιπόν να αντιληφθεί ότι τον παρασύρουν οι Φλωράκηδες και οι υπόλοιποι … Ο Φλωράκης, ο αρχηγός του ΚΚΕ, ο οποίος έχει σφάξει χιλιάδες Έλληνες, βρίσκεται έξω».

Σε αντίθεση με τον Μάλλιο και τον Μπάμπαλη, ο Θεοφιλογιαννάκος δεν θα πέσει στα μαλακά. Θα καταδικαστεί σε ισόβια και θα μείνει μέσα στη φυλακή μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1992.

Μετά την αποφυλάκισή του θα αντιμετωπίσει σοβαρά οικονομικά προβλήματα, αλλά και προπηλακισμούς. Θα δώσει το παρών στις κηδείες του Ιωαννίδη, του Ντερτιλή και ο κόσμος θα τον βλέπει τα καλοκαίρια να παίζει τάβλι με τον Στυλιανό Παττακό στο ξενοδοχείο Καλυψώ της Αναβύσσου.

«Του αρέσει το “κακόφημο πλακωτό”, όπως το ονομάζει, γιατί ως ιππέας θέλει να επελαύνει…», θα πει για τον Παττακό στη δημοσιογράφο Έφη Μαρίνου. «Προσπαθώ να τον κερδίζω, αλλά είναι αδύνατον».

Στις 24 Σεπτεμβρίου του 2015, σε ηλικία 87 ετών, θα χάσει τη μάχη με τον καρκίνο και θα ενταφιαστεί στο Συκάκι Λακωνίας.

Το κείμενο δημοσιεύτηκε αρχικά στις 21 Απριλίου του 2021.

ΚΩΣΤΑΣ ΜΑΝΙΑΤΗΣ