Οι γειτονιές των ποιητών

Τα σπίτια μερικών από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές στην

Αθήνα. Σε κάποιες περιπτώσεις οι χώροι έχουν ανακαινιστεί και λειτουργούν σαν μουσεία, σε μερικά σημεία υπάρχουν τιμητικές πλάκες προς τιμήν των ποιητών, δυστυχώς όμως πολλές είναι οι περιπτώσεις όπου δεν υπάρχει κάτι να μαρτυρά πως στο σημείο αυτό έχουν ζήσει μερικοί από τους μεγαλύτερους λόγιους του έθνους μας.

Ναπολέων Λαπαθιώτης (Κουντουριώτου 23-Οικονόμου 30, Εξάρχεια)

Η Οικία Λαπαθιώτη οικοδομήθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1870, με καταφανή μορφολογικά στοιχεία νεοκλασικής κατοικίας της εποχής: εξώστη με μαρμάρινα φουρούσια, σφυρήλατα κιγκλιδώματα, αέτωμα στη στέψη με επιζωγραφισμένο τύμπανο, παραστάδες κορινθιακού ρυθμού, εσωτερική αυλή και χαγιάτι με εξωτερική σκάλα.

 

Το διώροφο αρχοντικό της Οδού Κουντουριώτου,  ανήκε στον ποιητή του Μεσοπολέμου Ναπολέοντα Λαπαθιώτη (1888 - 1944), ο οποίος έζησε στο σπίτι αυτό πάνω από 40 χρόνια κι έγραψε το μεγαλύτερο μέρος του ποιητικού έργου του. Ο αντικομφορμιστής και με πολλές ιδιαιτερότητες ποιητής αυτοκτόνησε στο σπίτι του αυτό στα χρόνια της Κατοχής, στις 8 Ιανουαρίου 1944. Πέθανε σε απόλυτη ένδεια και η κηδεία του έγινε με έρανο των φίλων του.

Η Οικία Λαπαθιώτη κηρύχθηκε το 1984 από το Υπουργείο Πολιτισμού διατηρητέο ιστορικό και αρχιτεκτονικό μνημείο των νεότερων χρόνων.

 

Σήμερα μισογκρεμισμένο και εγκαταλειμμένο, περιβάλλεται από κλειδωμένες σιδεριές και σκαλωσιές με προστατευτικά δίχτυα.

Οδυσσέας Ελύτης (Σκουφά 23, Κολωνάκι)

Ο Οδυσσέας Ελύτης, φιλολογικό ψευδώνυμο του ποιητή Παναγιώτη Αλεπουδέλλη, γεννήθηκε στις 2 Νοεμβρίου 1911 στο Ηράκλειο Κρήτης και πέθανε στις 18 Μαρτίου 1996 στο σπίτι του στην οδό Σκουφά 23 στο κέντρο της Αθήνας όπου είχε εγκατασταθεί το 1962, από ανακοπή καρδιάς.

 

Στο 5ο όροφο της πολυκατοικίας βρίσκεται το λιτό δυάρι στο οποίο έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής του ο μεγάλος νομπελίστας ποιητής, με την ποιήτρια και σύντροφό του Ιουλίτα Ηλιοπούλου. Η τελευταία  έζησε κοντά στον ποιητή τα τελευταία δεκατρία χρόνια της ζωής του.

Άγγελος Σικελιανός (Παραλία Φανερωμένης, Σαλαμίνα)

Το σπίτι του Άγγελου Σικελιανού βρίσκεται στην παραλία της Φανερωμένης στην Σαλαμίνα. Στη θέση όπου σήμερα υπάρχει το σπιτάκι, υπήρχε ένας από τους δέκα ανεμόμυλους του νησιού.

 

Το 1878 με τη μεταφορά του Ναυστάθμου από τον Πόρο, στον όρμο της Φανερωμένης, έφτιαξαν ένα μικρό οίκημα από τις πέτρες του ανεμόμυλου, το οποίο χρησίμευσε ως Διοικητήριο, μέχρι το 1881, όπου ο Ναύσταθμος μεταφέρθηκε στον Όρμο Παλουκίων και το μικρό αυτό σπίτι παραχωρήθηκε και χρησιμοποιήθηκε από την Μονή Φανερωμένης.

 

Όταν το 1933 ο Άγγελος Σικελιανός πήγε στη Σαλαμίνα και επισκέφτηκε το μοναστήρι, εντυπωσιάστηκε από την ομορφιά του τοπίου και εξέφρασε την επιθυμία, να του παραχωρηθεί ένας χώρος για να μείνει. Έτσι του παραχωρήθηκε το σπιτάκι στην παραλία της μονής όπου έμελλε να ζήσει τα τελευταία χρόνια της ζωής του και να δημιουργήσει εκεί το σημαντικότερο μέρος του έργου του. Το σπίτι αυτό στέγασε επίσης την αγάπη και την ευτυχία του Άγγελου και της Άννας Καμπανάρη. Το 1951 με το θάνατο του Άγγελου το σπιτάκι ερήμωσε.

 

Το 1991,  η σύζυγός του εξέφρασε την επιθυμία, το σπίτι να αναστηλωθεί  και να μετατραπεί σε μουσείο, προσφέροντας παράλληλα πολλά προσωπικά τους είδη, έπιπλα, φωτογραφίες και επιστολές.

Η πραγματοποίηση αυτής της επιθυμίας ξεκίνησε το 2003 σε συνεργασία με το Δήμο Σαλαμίνας και την Εφορεία Νεότερων Μνημείων Αττικής. Στις 17 Σεπτεμβρίου του 2006 έγιναν τα εγκαίνια. Δυστυχώς η ίδια δεν ήταν στην ζωή. Το μουσείο βρίσκεται μόλις λίγα μέτρα πιο μακριά από την Προτομή του ποιητή.

 

Η περιοχή δέχεται χιλιάδες επισκέπτες, κυρίως λόγω της Μονής της Φανερωμένης, αλλά και για το υπέροχο φυσικό τοπίο. Το σπίτι του Σικελιανού αποτελεί σημείο αναφοράς για το νησί. Αξίζει να σημειωθεί ότι σε όποιο σημείο του νησιού και αν ρωτήσεις θα βρεις ανθρώπους που γνωρίζουν την τοποθεσία και την ιστορία του.

Τάκης Σινόπουλος (Τάκη Σινόπουλου 22, Περισσός)

Ο Τάκης Σινόπουλος γεννήθηκε στην Αγουλινίτσα Ηλείας στις 17 Μαρτίου 1917. Σπούδασε ιατρική στο πανεπιστήμιο Αθηνών και αποφοίτησε το 1944.

Το 1942 φυλακίστηκε για μικρό χρονικό διάστημα από τους Ιταλούς ως αντιστασιακός ενώ την περίοδο του εμφυλίου ήταν γιατρός σε τάγμα πεζικού. Με το τέλος του εμφυλίου άρχισε να εργάζεται ως γιατρός παθολόγος στην πρωτεύουσα.

Απεβίωσε στην Αθήνα στις 25 Απριλίου 1981 (παραμονή του Πάσχα του 1981). Ήταν παντρεμένος με την Μαρία Ντότα, η οποία το 1995 δώρισε το σπίτι που έμενε στον δήμο Νέας Ιωνίας. Το οίκημα της οδού Τάκη Σινόπουλου 22 στον Περισσό, ανακαινίστηκε από το δήμο το 1997 και σήμερα στεγάζει το ίδρυμα "Τάκης Σινόπουλος".

Προτομή του ποιητή. Στο βάθος διακρίνεται το σπίτι του

Οι επισκέπτες μπορούν να δουν τον χώρο που έμενε ο ποιητής και στέγαζε το ιατρείο του, με πολλά προσωπικά αντικείμενα του, όπως ιατρικά εργαλεία, βιβλία αλλά και πίνακες που είχε ο ίδιος φιλοτεχνήσει.

Το γραφείο του Τάκη Σινόπουλου και τα ιατρικά του εργαλεία

Πίνακες και φωτογραφίες του ποιητή

Ο χώρος που βρισκόταν η αίθουσα αναμονής του ιατρείου.Σήμερα εκεί γίνονται τα μαθήματα ποίησης του ιδρύματος

 

Η υπεύθυνη του ιδρύματος, βιβλιοθηκονόμος Νούλα Φουκίδου, μας ενημέρωσε για τους κύκλους εκδηλώσεων που "τρέχουν" στο ίδρυμα κάθε χρόνο με θέμα σχετικό με την ποίηση. Φέτος οι εκδηλώσεις φιλοξενούν μεταφράσεις ξένων ποιητών, ενώ κάθε καλοκαίρι λειτουργεί εργαστήριο ποίησης για νέους 18-35 ετών με δωρεάν μαθήματα.

Ο Τάκης Σινόπουλος με την σύζυγό του Μαρία Ντότα

Κώστας Βάρναλης (Σπύρου Μερκούρη 27, Παγκράτι)

Το σπίτι του "ποιητή της εργατιάς" Κώστα Βάρναλη βρίσκεται στην οδό Σπύρου Μερκούρη 27 στο Παγκράτι.

 

Γεννήθηκε στον Πύργο Ανατολικής Ρωμυλίας, σημερινό (Μπουργκάς) της Βουλγαρίας, στις 14 Φεβρουαρίου 1883. Μετά την ενηλικίωσή του με την υποστήριξη του Μητροπολίτη Αγχιάλου ήρθε στην Αθήνα για να σπουδάσει Φιλολογία.

 

Στο μικρό διαμέρισμα στην Σπύρου Μερκούρη, που απόκτησε ύστερα από δουλειά πολλών χρόνων (σαν χρονογράφος) στη δημοσιογραφία, έζησε τα τελευταία 17 χρόνια της ζωής του. Απεβίωσε στις 16 Δεκεμβρίου 1974.

Κική Δημουλά (Φαέθοντος 26, Κυψέλη)

Η Κική Δημουλά γεννήθηκε στις 6 Ιουνίου 1931 και έχει βραβευτεί με το Ευρωπαϊκό Βραβείο Λογοτεχνίας (Prix Européen de Littérature, 2009) για το σύνολο του έργου της και με το "Μεγάλο Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας", για το σύνολο του έργου της (2010).

Γέννημα θρέμμα Αθηναία, η Βασιλική Ράδου όπως είναι το πατρικό της, έχει ζήσει τα περισσότερα χρόνια της ζωής της στην Κυψέλη. "Η Κυψέλη ήταν παράδεισος, η οδός Πυθίας που έζησα ήταν ωραίες μονοκατοικίες με κήπους όλα τα σπίτια, γνώριμοι οι κάτοικοι πάρα πολύ, γραφική η Φωκίωνος Νέγρη όπου κατηφόριζα για το Γυμνάσιο το 6ο για την οδό Επτανήσου" είχε δηλώσει πέρσι σε εκδήλωση για την Κυψέλη.

Ενώ πρόσθεσε: "Τώρα όσοι αναρωτιούνται γιατί δεν ήθελα να φύγω… Μα γιατί όλη μου η ζωή διεπράχθη σε αυτό το μέρος. Πουθενά αλλού. Ό,τι έζησα σημαντικό και δεν έζησα - και κακά και αρρώστιες και δυσάρεστα και εκπλήξεις - έγιναν σε αυτή την περίφημη Κυψέλη. Είναι περιοχή μετάβασης η Κυψέλη, όλοι σχεδόν έχουν ζήσει εδώ. Φιλόξενη περιοχή."

 

Σήμερα κατοικεί σε μια νεόδμητη πολυκατοικία της Άνω Κυψέλης, πιστή στη γειτονιά που έχει ζήσει τα τελευταία 77 χρόνια της ζωής της.

Νίκος Καββαδίας (Αγ. Μελετίου 10, Κυψέλη)

Ο Νίκος Καββαδίας γεννήθηκε στις 11 Ιανουαρίου 1910 στη Μαντζουρία, από γονείς Κεφαλονίτες, ενώ το 1914 η οικογένεια ήρθε στην Ελλάδα.

Το 1933 η οικογένεια Καββαδία εγκαθίσταται στην Αθήνα, σε μια διώροφη κατοικία στην οδό Κίμωλου 18 στην Κυψέλη, ενώ λίγα χρόνια αργότερα το 1939 ο ποιητής μετακόμισε με την μητέρα και την αδερφή του στην οδό Αγίου Μελετίου 10, όπου και έζησαν για 23 χρόνια. Σήμερα στην πολυκατοικία της Αγ. Μελετίου 10 δεν υπάρχει καμία απόδειξη της διαμονής του μεγάλου ναυτικού και ποιητή.

 

Το 1975, στην Αθήνα, στην κλινική "Άγιοι Απόστολοι", ο "Μαραμπού" της Κυψέλης άφησε την τελευταία του πνοή ύστερα από εγκεφαλικό επεισόδιο.

Γιάννης Ρίτσος (Μιχαήλ Κόρακα 39, Κάτω Πατήσια)

Ο Γιάννης Ρίτσος Γεννήθηκε στην Μονεμβασιά την 1η Μαΐου 1909. Έζησε 4 χρόνια στην εξορία λόγω της πολιτικής του δράσης και το 1952 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και παντρεύτηκε 2 χρόνια αργότερα.

 

Τα τελευταία 20 χρόνια της ζωής του έζησε στο διαμέρισμα της οδού Μιχαήλ Κόρακα 39 κάτω από τον Σταθμό του Αγίου Νικολάου στα Κάτω Πατήσια, με την οικογένειά του. Σήμερα στην πολυκατοικία υπάρχει πλακέτα προς τιμήν του ποιητή ενώ στο σπίτι αυτό διαμένει η κόρη του.

 

Ο "ποιητής με τα χίλια πρόσωπα" έφυγε στις 11 Νοεμβρίου του 1990. Το έργο του έχει μεταφραστεί σε 50 γλώσσες.

Μίλτος Σαχτούρης (Ίμβρου 2, Κυψέλη)

Ο Μίλτος Σαχτούρης ήταν ένας από τους σημαντικότερους μεταπολεμικούς Έλληνες ποιητές τιμημένος με τρία κρατικά βραβεία. Γεννήθηκε στις 29 Ιουλίου 1919 σε κλινική στην Αθήνα με Υδραίικη καταγωγή από την μεριά του πατέρα του.

Το πατρικό σπίτι του ποιητή βρισκόταν στην Κυψέλη, στην οδό Καλύμνου ενώ τα τελευταία χρόνια της ζωής του τα πέρασε σε ένα μικρό διαμέρισμα της οδού Ίμβρου 2 και Πατησίων γράφοντας ελάχιστα. Στο γωνιακό κτίριο δεν υπάρχει κάποια αναφορά στο πρόσωπό του.

 

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Σαχτούρης για να επιβιώσει είχε αναγκαστεί να πουλήσει το οικογενειακό του κτήμα στην Αργολίδα, έκτασης 230 στρεμμάτων, το οποίο είχε δοθεί στην οικογένεια Σαχτούρη από τον Καποδίστρια, καθώς και το πατρικό του. Το Υπουργείο Πολιτισμού του είχε χορηγήσει τιμητική σύνταξη.

 

Δεν παντρεύτηκε και δεν απέκτησε παιδιά, ωστόσο διατηρούσε δεσμό από το 1960 με την ζωγράφο Γιάννα Περσάκη. Απεβίωσε στις 29 Μαρτίου 2005 στην Αθήνα και τάφηκε στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών δημοσία δαπάνη.

Γιώργος Σεφέρης (Άγρας 20 Παγκράτι)

Ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές ο Γιώργος Σεφέρης γεννήθηκε στην Σμύρνη στις 13 Μαρτίου 1900. Εκ των δύο μοναδικών βραβευμένων με το Νόμπελ Λογοτεχνίας Ελλήνων, μαζί με τον Οδυσσέα Ελύτη, ο Σεφέρης ήταν παντρεμένος με την Μάρω Σεφέρη.

Η οικία Σεφέρη στο Παγκράτι, ήταν ο χώρος όπου ο νομπελίστας ποιητής πέρασε την τελευταία δεκαετία της ζωής του. Χτίστηκε σε νησιωτικό ύφος την περίοδο 1957-1959 από τον Κωνσταντινουπολίτη στην καταγωγή αρχιτέκτονα Παναή Μανουηλίδη, πίσω από το Παναθηναικό Στάδιο στην πλαγιά ενός λόφου στο Παγκράτι.

 

Το οικόπεδο είχε αγοραστεί τον Δεκέμβριο του 1955 σε μια από τις ολιγοήμερες επισκέψεις του ζεύγους Σεφέρη στην Αθήνα, λόγω της μακράς διπλωματικής θητείας του ποιητή. Κατοικήθηκε ουσιαστικά το 1962, όταν το ζεύγος επέστρεψε στην Ελλάδα από το Λονδίνο.

Το σπίτι της οδού Άγρας 20 που έζησε τα τελευταία 9 χρόνια της ζωής του ο Γιώργος Σεφέρης σήμερα ανήκει στην κυρία Αννα Λόντου, κόρη της Μαρώς Σεφέρη από τον πρώτο της γάμο.

Στις 22 Ιουλίου 1971 ο Σεφέρης εισήχθη στον Ευαγγελισμό με συμπτώματα έλκους, το οποίο τον ταλαιπωρούσε για δεκαπέντε χρόνια. Πέθανε την Δευτέρα 20 Σεπτεμβρίου της ίδιας χρονιάς. Δύο μέρες αργότερα πραγματοποιήθηκε η κηδεία του, η οποία εξελίχθηκε σε σιωπηρή πορεία κατά της δικτατορίας.

news247