ΜΠΑΝΙΑΣ

Οι τέσσερις καμπές μαζί με τον Γιάννη

Ημερομηνία δημοσίευσης: 01/04/2012
Του ΜΠΑΜΠΗ ΓΕΩΡΓΟΥΛΑ*

Όταν ένας σύντροφος πεθαίνει, το λιγότερο που του οφείλουμε είναι να θυμόμαστε τις ομορφότερες στιγμές που ζήσαμε μαζί.

Ομορφότερες δεν σημαίνει πάντα χαρούμενες κι ευτυχισμένες. Για αγωνιστές της κομμουνιστικής Αριστεράς, όπως κι ο Γιάννης, σημαίνει στιγμές που αξίζει να μνημονεύουμε, γιατί άφησαν ορατά ίχνη στην κοινή συλλογική πορεία μας.

Σύντροφε Γιάννη, δεν θα μας άξιζε και δεν θα σου άξιζε μια γραμμική αναφορά στην πολιτεία σου από την ένταξη στα νεολαιίστικα κινήματα της Αριστεράς του ʼ50 ώς την αποφασιστική συμβολή σου στο μεγάλο μας τόλμημα, τον ΣΥΡΙΖΑ.

Αν και όλα έχουν τη σημασία τους, γιατί σκιαγραφούν μια διαδρομή που τη χαρακτηρίζουν η ανιδιοτέλεια και η συνέπεια στις αρχές της ζώσας κομμουνιστικής και ευρύτερης Αριστεράς και η επιμονή στον στόχο της ανασυγκρότησης, της ανασύνθεσης, της επανίδρυσής της: από την τοποθέτηση με την ανανεωτική πλευρά κατά τη διάσπαση του ʼ68 μέχρι την αγωνιώδη αναζήτηση της «Κίνησης των 77» στη μεταπολίτευση και κατόπιν στο ΚΚΕ Εσωτερικού.

Εμείς, όμως, σύντροφε, θέλουμε να θυμόμαστε, και να θυμούνται και οι άλλοι, τέσσερις μεγάλους σταθμούς της κοινής μας πορείας, που χαράζουν τις αδρές γραμμές της πολιτικής παρουσίας σου και της συμβολής σου στη συλλογική μας υπόθεση.

Τέτοια ήταν, πρώτα απʼ όλα, η ώρα της εκλογής σου, το 1982, στη θέση του γραμματέα της κεντρικής επιτροπής του ΚΚΕ Εσωτερικού. Μια εκλογή που, με τη συμβολή του αξέχαστου Μπάμπη Δρακόπουλου, θα μπορούσε να είναι η πρώτη ομαλή μετάβαση από την παλιά ηγεσία στη νέα, χωρίς τη συνηθισμένη κατεδάφιση της προηγούμενης. Μια μετάβαση άξια των ανανεωτικών προταγμάτων μας και του ήθους μιας Αριστεράς που φροντίζει ώστε η σκληρότητα της ταξικής πάλης να μη μεταφέρεται στο εσωτερικό της.

Νέοι κι εμείς, λίγο νεότεροι από εσένα, βλέπαμε την εκλογή σου αυτή σαν δικαίωση των προσδοκιών μας για μια κομμουνιστική Αριστερά που δεν θεοποιεί τους ηγέτες της και μπορεί να βλέπει τη διαδοχή τους σαν μια απλή και ουσιαστική δημοκρατική διαδικασία χωρίς μυστικισμό.

Σε διαλέξαμε τότε, με το μυαλό και την καρδιά μας, γιατί ήσουν πάντα ένας από εμάς και όχι γιατί ήσουν εκείνος που πάει μπροστά «κι οι άλλοι πίσω ακολουθούν» -πιστά, πολλές φορές και τυφλά. Και επειδή ξέραμε ότι θα παραμέναμε μαζί, σε όποιες κακοτοπιές κι αν μας έβγαζε ο δρόμος του αγώνα για την ανανέωση και τον εκδημοκρατισμό του κομμουνιστικού κινήματος.

Πολλοί έκαναν τα πάντα για να διαψεύσουν τις προσδοκίες μας. Πολεμώντας κι εσένα προσωπικά και διχάζοντας, τελικά, το ΚΚΕ Εσωτερικού το 1987. Και επιχειρώντας να κηρύξουν τη λήξη του αγώνα ανάμεσα στις δύο τάσεις του ελληνικού κομμουνιστικού κινήματος υπέρ της δογματικής εκδοχής του.

Δεν μπόρεσαν, όμως, ούτε τότε να διαψεύσουν την επιλογή μας. Βρεθήκαμε, και την ώρα αυτή του διχασμού στο ΚΚΕ Εσωτερικού, πάλι μαζί, σύντροφε Γιάννη. Χωρίς το κόμμα που με τόσο κόπο είχαμε οικοδομήσει, αλλά με την απόφαση να πείσουμε για το αυτονόητο: για την πολιτική και ιστορική ανάγκη να επιβεβαιωθεί ότι δεν είναι ουτοπία ο σοσιαλισμός με δημοκρατία, ελευθερία, αυτοδιαχείριση. Ότι δεν είναι η μοίρα του ανθρώπου ο υπαρκτός καπιταλισμός ή ο υπαρκτός σοσιαλισμός. Ότι χρειάζεται ένα αντίστοιχο πολιτικό υποκείμενο για να υποστηρίξει αυτή την προοπτική.

Κι αυτή η ανάγκη έγινε πολύ σύντομα, το 1989, τραγικά επίκαιρη με την κατάρρευση του υπαρκτού, που είχε αρχίσει από καιρό να γίνεται ανύπαρκτος. Ήταν η τρίτη φορά που μετρήθηκες και μετρηθήκαμε.

Και πάλι μαζί χρειάστηκε να αντιμετωπίσουμε τον κατακλυσμό εκείνο του 1989. Δίπλα δίπλα σταθήκαμε και μας στάθηκες, σύντροφε Γιάννη, και σʼ αυτό τον αγώνα. Τη στιγμή που ο ένας μετά τον άλλο σʼ όλη την Ευρώπη έτρεχαν να ασπαστούν τη νεοφιλελεύθερη «αλήθεια», ότι πάει τελείωσε η ιστορία. Αναλάβαμε με τους συνοδοιπόρους μας σε όλες τις χώρες της Ευρώπης το δύσκολο έργο της απόδειξης πως, όταν οι λαοί κινητοποιούνται, κανείς δεν μπορεί να γράψει όπως θέλει την ιστορία ή να την ξεγράψει.

Έχεις μερίδιο σημαντικό κι εσύ, σύντροφε, σʼ αυτή την ιδεολογική νίκη της επιστροφής του μαρξισμού, της Αριστεράς, των μεγάλων εργατικών και λαϊκών κινητοποιήσεων, των Ευρωπορειών, του Κοινωνικού Φόρουμ, των Αγανακτισμένων, των πλατειών, των λαϊκών συνελεύσεων, της έγερσης των υποτελών -σε μια Ευρώπη που την ήθελαν για πάντα βουβή. Πριν γίνουν όλα αυτά τα κινήματα πραγματικότητα, ήταν μόνο πρόβλεψη και επιθυμία και μια αισιόδοξη σύγκρουση με τη μοιρολατρία της υποταγής στις «δεδομένες συνθήκες».

Οι αντιστάσεις αυτές άρχισαν πια να γίνονται στάσεις ζωής για όλο και περισσότερους συναγωνιστές της Αριστεράς και μας οδήγησαν πριν από δέκα περίπου χρόνια σε μιαν άλλη σημαντική καμπή, την τέταρτη που οφείλω να σημειώσω, που και πάλι μαζί διανύσαμε. Στη μεγάλη υπόθεση της ενότητας και ανασύνθεσης της ελληνικής Αριστεράς. Άρχισε με την ίδρυση του Χώρου Διαλόγου και Κοινής Δράσης, για να φτάσει στον ΣΥΡΙΖΑ.

Σʼ αυτή την υπόθεση έδωσες μεγάλο βάρος και η συμβολή σου υπήρξε αποφασιστική. Δεν ήταν τυχαίο. Είχες ανδρωθεί στη Νεολαία Λαμπράκη και είχες ωριμάσει στο ΚΚΕ Εσωτερικού. Κι αυτό φαινόταν ιδίως στις πιο κρίσιμες στιγμές της, όταν χρειαζόμασταν τον συνδυασμό διαλλακτικότητας και αποφασιστικότητας που σε χαρακτήριζε.

Δεν ήταν ούτε και είναι εύκολη υπόθεση η ιστορία του ΣΥΡΙΖΑ. Είναι, όμως, ελπιδοφόρα. Και τα αποτελέσματα της συλλογικής μας προσπάθειας δείχνουν ότι υπήρξε διορατική και ρεαλιστική σύλληψη. Με επιμονή και συνέπεια την υπηρέτησες τόσο στην αφετηρία της όσο και στην πρόσφατη επανεκκίνησή της. Αποδείχτηκε ώριμο τέκνο μιας ανάγκης, αν και αντιμετωπίστηκε από ορισμένες πλευρές σαν τακτική κίνηση ή και σαν ουτοπία.

Κάνοντας ένα τόσο σύντομο -και πρόχειρο ίσως- απολογισμό, τολμώ να καταλήξω σε ένα συμπέρασμα που δένει τόσο με την προσωπικότητά σου: τα μεγάλα βήματα, οι ανοιχτοί ορίζοντες, τα πολυάνθρωπα ακροατήρια δεν ήρθαν από εκεί που πολλοί τα περίμεναν. Δεν ήρθαν από τα πολιτικά και ιδεολογικά άλματα στο κενό, απʼ το κυνήγι των ευκαιριών ή από την προσφυγή στη δύναμη της πρόσκαιρης γοητείας. Ήρθαν από την επίμονη προσπάθεια να πείσουμε για την ορθότητα των ιδεών μας, των αναλύσεών μας και των προτάσεών μας. Από την επιδίωξη να γειωθούμε κοινωνικά, όπως συνήθιζες να λες. Σωστά διαλέξαμε τελικά, και εσύ και εμείς, και χιλιάδες άλλοι, σύντροφε Γιάννη.

Όμως ούτε κι αυτό μπορεί να γίνει παρηγοριά στην απουσία σου.