Η Ζωή των Jōhatsu – Οι «Εξατμισμένοι» της Ιαπωνίας

Η σκοτεινή πλευρά της ιαπωνικής κοινωνίας, πίσω από τις βιτρίνες της τελειότητας

Στα στενά δρομάκια της Ιαπωνίας, πίσω από τη λάμψη των neon και την αίσθηση της απόλυτης τάξης, υπάρχει μια αθέατη κοινωνία. Είναι οι λεγόμενοι Jōhatsu — οι «εξατμισμένοι». Άνθρωποι που, σε μια δεδομένη στιγμή της ζωής τους, πήραν την απόφαση να χαθούν από προσώπου γης. Όχι επειδή έπεσαν θύματα εγκλήματος ή ατυχήματος, αλλά επειδή το επέλεξαν.

Η λέξη Jōhatsu στα ιαπωνικά σημαίνει κυριολεκτικά «εξάτμιση». Όπως ο ατμός από το βραστό νερό χάνεται στον αέρα, έτσι κι αυτοί οι άνθρωποι αφήνουν πίσω τους τις ζωές που ήξεραν και ξεκινούν από το μηδέν, κάπου αλλού.

Ποιοι είναι όμως οι Jōhatsu και γιατί το κάνουν;

Ποιοι είναι οι Jōhatsu;

Οι Jōhatsu δεν ανήκουν σε κάποια συγκεκριμένη κοινωνική τάξη. Μπορεί να είναι υπάλληλοι γραφείου, φοιτητές, σύζυγοι, άνεργοι, επιχειρηματίες ή άνθρωποι με υποχρεώσεις. Ο κοινός τους παρονομαστής είναι η ανάγκη φυγής.

Για πολλούς, αυτή η φυγή συνδέεται με την αποτυχία ή την ντροπή. Στην Ιαπωνία, η κοινωνική αποτυχία βιώνεται όχι μόνο ως προσωπική πληγή, αλλά και ως κοινωνικό στίγμα που ακολουθεί την οικογένεια και το περιβάλλον. Η απώλεια μιας δουλειάς, ένα διαζύγιο, οικονομικά χρέη ή μια προσωπική αποτυχία μπορεί να οδηγήσει κάποιον στο να προτιμήσει την εξαφάνιση από την αντιμετώπιση της ντροπής.

Λόγοι Εξαφάνισης

Οι λόγοι που οδηγούν κάποιον στο να γίνει Jōhatsu ποικίλλουν:

• Οικονομικά προβλήματα: Χρέη, απώλεια εργασίας ή οικονομική κατάρρευση.

• Κοινωνική πίεση: Η ντροπή από αποτυχίες, όπως διαζύγιο ή αποτυχία σε εξετάσεις.

• Κακοποίηση: Διαφυγή από ενδοοικογενειακή βία ή καταπιεστικές σχέσεις.

• Επιθυμία για νέα αρχή: Αναζήτηση ελευθερίας και αποφυγή κοινωνικών προσδοκιών.

Η ιαπωνική κοινωνία, με την έμφαση που δίνει στην τιμή και την ομαδική αρμονία, μπορεί να καταστήσει δύσκολη την αντιμετώπιση προσωπικών αποτυχιών, οδηγώντας ορισμένους στην επιλογή της εξαφάνισης.

Η Βιομηχανία της Εξαφάνισης

Οι "Yonige-ya" – Εταιρείες Νυχτερινής Διαφυγής

Για όσους επιθυμούν να εξαφανιστούν, υπάρχουν εξειδικευμένες εταιρείες, γνωστές ως "Yonige-ya" (夜逃げ屋), που προσφέρουν υπηρεσίες διακριτικής μετακόμισης και επανεκκίνησης ζωής. Οι υπηρεσίες τους περιλαμβάνουν:

• Μετακόμιση κατά τη διάρκεια της νύχτας για αποφυγή εντοπισμού.

• Εύρεση νέας κατοικίας και εργασίας.

• Συμβουλευτική υποστήριξη για την προσαρμογή στη νέα ζωή.

Το κόστος αυτών των υπηρεσιών κυμαίνεται ανάλογα με τις ανάγκες του πελάτη, αλλά μπορεί να φτάσει αρκετές εκατοντάδες χιλιάδες γιεν.

Ο προορισμός για πολλούς είναι περιοχές όπως το San’ya στο Τόκιο ή το Kamagasaki στην Οσάκα — υποβαθμισμένες γειτονιές γεμάτες προσωρινά καταλύματα, όπου ζουν και άλλοι άνθρωποι στο περιθώριο της κοινωνίας. Εκεί, κανείς δεν κάνει πολλές ερωτήσεις.

Οι Οικογένειες που Μένουν Πίσω

Για τις οικογένειες, η εξαφάνιση ενός αγαπημένου προσώπου είναι τραγωδία. Το πιο σκληρό στοιχείο της υπόθεσης είναι ότι ακόμη και αν εντοπιστεί το άτομο, οι ιαπωνικές Αρχές δεν έχουν υποχρέωση να ενημερώσουν τους συγγενείς. Ο νόμος προστατεύει το δικαίωμα κάποιου να «αρχίσει από την αρχή», ακόμη κι αν αυτό αφήνει πίσω του συναισθηματικά ερείπια.

Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις όπου πίσω από μια τέτοια εξαφάνιση κρύβονται και πιο σκοτεινές δυνάμεις. Ο υπόκοσμος της Ιαπωνίας, η γνωστή Yakuza, έχει συχνά εμπλοκή σε τέτοιες ιστορίες, ειδικά όταν κάποιος εξαφανίζεται λόγω χρεών ή εμπλοκής σε παράνομες δραστηριότητες.

Η Σιωπηλή Ιαπωνία

Η κοινωνία της Ιαπωνίας είναι μια κοινωνία που εκτιμά τη σιωπή, την αυτοθυσία και την εικόνα της ευπρέπειας. Το φαινόμενο των Jōhatsu είναι ένα ρήγμα σε αυτή την εικόνα. Μια υπενθύμιση πως πίσω από τα χαμηλά υποκλίσεις και τις τέλειες στολές κρύβεται ένας κόσμος γεμάτος μοναξιά, πίεση και ψυχολογικό βάρος.

Οι Jōhatsu είναι το σκοτεινό αντίβαρο της επιτυχίας. Μια παράλληλη Ιαπωνία που υπάρχει ακριβώς επειδή κανείς δεν θέλει να την κοιτάξει κατάματα.

Ντοκιμαντέρ: Johatsu – Into Thin Air

Το 2024, κυκλοφόρησε το ντοκιμαντέρ Johatsu – Into Thin Air, σε σκηνοθεσία των Andreas Hartmann και Arata Mori, το οποίο εξερευνά τις ζωές των ανθρώπων που επέλεξαν να εξαφανιστούν, καθώς και των οικογενειών που άφησαν πίσω. Το φιλμ παρουσιάζει τις ιστορίες αυτών των ανθρώπων, τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν και τις κοινωνικές πιέσεις που τους οδήγησαν σε αυτή την απόφαση.

Read More: Ανακαλύψτε πώς ο ερωτισμός εκφράζεται μέσα από την τέχνη, από την αρχαιότητα μέχρι τη σύγχρονη εποχή. Εξερευνήστε τα έργα και τους καλλιτέχνες που αποκάλυψαν την ομορφιά και την ένταση των ανθρώπινων συναισθημάτων.