Nέα φάση της εξέγερσης στο Ιράν

Του Πιράν Αζάντ*


Μετά από εφτά μήνες πάλης ενάντια στο θρησκευτικό-αυταρχικό κράτος του Ιράν, η επαναστατική διαδικασία περνάει σε νέα φάση και ισορροπία. Όσο ο λαός ισχυροποιείται, και ολοένα περισσότεροι, ακόμα και από τις απομακρυσμένες περιοχές, εντάσσονται στον αγώνα, και με ανεβασμένο ηθικό είναι πια έτοιμοι για κάθε μορφή αντίστασης, παρουσιάζονται διαρκώς αυξανόμενα τα σημάδια αδυναμίας και ανεπάρκειας τους κράτους να ελέγξει την κρίσιμη κατάστασή στην οποία έχει περιέλθει. Τα γεγονότα της 27ης Δεκεμβρίου είναι ενδεικτικά.
Μιας και στο Ιράν απαγορεύεται στο λαό να βγει στο δρόμο και να διεκδικήσει τα αιτήματά του, και το κράτος δεν επιτρέπει ποτέ τις διαδηλώσεις της αντιπολίτευσης, τους τελευταίους εφτά μήνες ο κόσμος εκμεταλλεύτηκε κάθε ευκαιρία επετείων και όλων εκείνων των ημερών που παραδοσιακά επιτρέπονται οι λαϊκές συνάξεις στο δρόμο, για να πραγματοποιήσει τις κινητοποιήσεις του. Παρά την σκληρή κατασταλτική δράση της αστυνομίας εναντίον των διαδηλωτών, αυτοί εμφανίζονται πιο πολλοί και πιο θαρραλέοι. Μία από αυτές τις ημέρες ήταν η 27η Δεκεμβρίου, η πιο ιερή μέρα για τους Σιίτες (Ασούρα).


Αυτή η μέρα δεν έδειξε μόνο την απήχηση και τη πολυχρωμία των ανθρώπων που αγωνίζονται, αλλά και φανέρωσε την απόφαση τους να διεξαγάγουν την απαιτούμενη πάλη για την πραγματοποίηση των αιτημάτων και των στόχων τους. Όπως πάντα, αντιμετώπισαν τη σκληρή κατασταλτική δράση της αστυνομίας και των παραστρατιωτικών συμμοριών που κατέληξε σε πολλούς νεκρούς (η αστυνομία ανακοίνωσε οχτώ) και περισσότερους από χίλιους συλληφθέντες. Αλλά αυτή τη φορά, οι διαδηλωτές αντιστάθηκαν στην αυθαιρεσία, και όχι μόνο υπερασπίστηκαν τους εαυτούς τους, αλλά κι έσπρωξαν πίσω την αστυνομία, και σε ορισμένες περιοχές μάλιστα έσπασαν τα αστυνομικά κορδόνια για να ενωθούν με άλλους διαδηλωτές. Την ίδια στιγμή, όταν πια ήλεγχαν πια την αστυνομική βία και είχαν πάρει το πάνω χέρι, σταμάτησαν να χτυπούν και βοήθησαν τους απομονωμένους αστυνομικούς. Αυτό ήταν το καθαρό σημάδι τη δυνατότητας τους να αντιμετωπίζουν στην πράξη τη βία και την καταστολή, σημάδι νόμιμης αυτοάμυνας και ταυτόχρονης διεξαγωγής του μη βίαιου αγώνα. Για πρώτη φορά μάλιστα, κάποιοι αστυνομικοί παραδόθηκαν. Το σοκ της 27ης Δεκεμβρίου ήταν τόσο μεγάλο ώστε ανάγκασε το κράτος να κινητοποιήσει όλες τις δυνάμεις του σε διαδηλώσεις στην Τεχεράνη και τη Γκομ στις 30/12, κυρίως για να αναζωογονήσει το καταπτοημένο ηθικό των υποστηρικτών του. Αν και υποχρέωσαν όλους τους υπαλλήλους του δημοσίου και των κρατικών επιχειρήσεων να συμμετάσχουν, και παρά την κινητοποίηση υποστηρικτών τους από διάφορες περιοχές για να συγκέντρωση της μεγαλούπολης Τεχεράνης, που αριθμεί εννιά εκατομμύρια κατοίκους, τελικά μαζεύτηκαν μόνο κάποιες δεκάδες χιλιάδες. Συγκρινόμενη με τη δυνατότητα κινητοποίησης που είχαν την περασμένη χρονιά, καθώς και με το μέγεθος των διαδηλώσεων της αντιπολίτευσης, η συγκέντρωση ήταν μια πραγματική αποτυχία.


Η τρέχουσα επαναστατική διαδικασία στο Ιράν είναι ισχυρή γιατί είναι συμπεριληπτική, πλουραλιστική, αποκεντρωμένη, αυθόρμητη, δικτυακή, και κατακερματισμένη. Αν και τα επίσημα Μέσα περιγράφουν την εξέγερση σαν ένα ομογενές «πράσινο» κίνημα κάτω από την ηγεσία του Μουσαβί και Καρουμπί (των δύο υποψηφίων της προεδρικής εκλογής του Ιουνίου), το οποίο αποτελείται κυρίως από ανθρώπους της μεσαίας τάξης, η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Τα συνθήματα των διαδηλωτών σήμερα είναι «κάτω το velayate faghih (το ισλαμικό πολιτικό σύστημα και Σύνταγμα)», κάτι που δεν είναι αποδεκτό από τους δύο άνδρες που με ειλικρίνεια το καταδίκασαν. Η μυθολογία περί μεσαίας τάξης, παρά την κρίση του όρου ως τέτοιου, προέρχεται απλά από το γεγονός ότι ένας μεγάλος αριθμός διαδηλωτών στο Ιράν είναι μορφωμένοι. Αλλά είναι επίσης γεγονός ότι η πλειοψηφία αυτών των απόφοιτων πανεπιστημίων είναι άνεργοι ή δουλεύουν ως χειρώνακτες. Πάνω από τρία εκατομμύρια φοιτητές περιλαμβάνονται επίσης στους μελλοντικούς ανέργους. Οι περισσότεροι από αυτούς που διαμαρτύρονται υποφέρουν από την ισλαμική εκδοχή της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης κα το διεφθαρμένο κράτος της. Γιατί οι φτωχοί να υποστηρίξουν το δημαγωγό Αχμαντινετζάν όταν είδαν πώς τον Οκτώβριο προσπάθησε να περάσει ένα οικονομικό νομοσχέδιο με τίτλο «στοχευμένος έλεγχος επιδοτήσεων» για να κόψει τις επιδοτήσεις στην ενέργεια (πετρέλαιο, αέριο, ηλεκτρικό), την ύδρευση, το ψωμί, καθώς και σε άλλα τρία βασικά καταναλωτικά αγαθά με στόχο να ανέβει σε σύντομο διάστημα η τιμή τους στις πραγματικές τιμές της αγοράς; Αυτό το νομοσχέδιο, που είναι παρόμοιο με τη θεραπεία-σοκ των ¨προγραμμάτων αναδιάρθρωσης» του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Παγκόσμιας Τράπεζας, επιχειρεί να επεκτείνει παντού την ελεύθερη αγορά και να ολοκληρώσει το πρόγραμμα του 2004 για ιδιωτικοποίηση των περισσότερων κρατικών επιχειρήσεων. Κάτι που σημαίνει εφαρμογή του νεοφιλελεύθερου σχεδίου και υποβάθμιση των δημόσιων υπηρεσιών για τους φτωχούς. Δεν είναι αυτός επαρκής για να μην τον υποστηρίζουν, ακόμα και αυτοί που τον ψήφισαν;
Η οργανωτική μορφή του αγώνα είναι δικτυακή. Το εξαιρετικά αποκεντρωμένο και κατακερματισμένο κίνημα χρησιμοποιεί πάρα πολύ για τη διάρθρωση του τις πιο σύγχρονες τεχνολογίες επικοινωνίας. Αυτή η οργανωτική μορφή δεν λειτουργεί μόνο ως μέτρο ασφαλείας απέναντι στην σκληρή καταστολή αλλά, κάτι που είναι πιο σημαντικό, δίνει την ευκαιρία σε κάθε συμμετέχοντα να παρεμβαίνει και να γίνεται ενεργός κοινωνός, ανεβάζοντας έτσι τη δυνατότητα αυτό-κυβέρνησης. Αυτή η μορφή είναι επίσης ένα αποτελεσματικό μέτρο για να εμποδίσει την κυριάρχηση του κινήματος από έναν «ηγέτη». Εάν τα εν λόγω δίκτυα διαμαρτυρομένων επεκταθούν και αλληλοεπιδράσουν, μπορεί να αναπτύξουν το έμβρυο μιας «αυτό-κυβέρνησης», καθώς και να έρθουν σε ρήξη και να διαλύσουν το ταμπού του κράτους και του μηχανισμού του. Σε μια τέτοια περίπτωση δεν θα επαναλάβουν την τρομακτική εμπειρία της επανάστασης του 1979 στο Ιράν, η οποία είναι η εξής: αφού ανέτρεψε το καθεστώς, ο λαός ηθελημένα παραιτήθηκε της εξουσίας και την εκχώρησε σε μια χαρισματική προσωπικότητα ως εκπρόσωπο της νέας κυριαρχίας. (Ας υπενθυμίσουμε ότι οι τρεις τελευταίες ημέρες της επανάστασης του 1979, όταν ο λαός συγκρούστηκε και διέλυσε το στρατό του προηγούμενοι καθεστώτος, ήταν έξω από τον έλεγχο της ηγεσίας του Χομεϊνί και η τελευταία πράξη της ανατροπής του καθεστώτος ήταν μέσα από μια αυθόρμητη, αποκεντρωμένη λαϊκή δράση. Επιπλέον, ο Χομεϊνί δεν είχε σχέδιο να πολεμήσει και να διαλύσει το μηχανισμό του καθεστώτος και επεξεργαζόταν μια συμφωνία με τον αμερικανό στρατηγό Χέιζερ για αλλαγή καθεστώτος με διατήρηση του βασιλικού στρατού.)



Τι γίνεται με την άλλη πλευρά; Οι κυρίαρχοι υποφέρουν ακόμα περισσότερο από ποτέ από εσωτερικές συγκρούσεις και ανταγωνισμό για την εξουσία. Ναι, είναι και αυτοί κατακερματισμένοι. Αλλά ο δικός τους κατακερματισμός, σε αντίθεση με αυτόν του επαναστατικού κινήματος, είναι αιτία παράλυσης. Γιατί η κρατική εξουσία είναι υπερκείμενη εξουσία και πρέπει να συσσωρεύεται, να σταθεροποιείται και να κεντρικοποείται, για να μπορεί να διοικεί, να ελέγχει και να κυριαρχεί. Τα εκλογικό πραξικόπημα του Ιουνίου του 2009 δεν στάθηκε ικανό να ολοκληρώσει το σχέδιο του. Τώρα πρέπει να κάνουν πέρα, μαζί με τους μεταρρυθμιστές, εκείνες τις ισχυρές προσωπικότητες του κατεστημένου των κληρικών και του κρατικού μηχανισμού όπως ο Ραφσατζανί και οι υποστηρικτές του, καθώς και τους αντίπαλους του Αχμαντινετζάν στην ίδια τη φράξια του. Οι μεταρρυθμιστές όντας εκτός παιχνιδιού, βρήκαν καταφύγιο στους διαδηλωτές, αλλά την ίδια στιγμή είναι προσδεμένοι σε ένα βασικό παίχτη σαν τον Ραφσατζανί, ο οποίος με τη σειρά του συνδέεται με τους εσωτερικούς αντιπάλους του Αχμαντινετζάν, όπως ο πρόεδρος του κοινοβουλίου Αλί Λαρατζανί, καθώς και τις παραδοσιακές συντηρητικές δυνάμεις μέσα στο Ισλαμικό κράτος. Έτσι, η σύγκρουση με τον Ραφσατζί δεν τους παραλύει λιγότερο από αυτή μεταξύ των δύο φραξιών των υπερασπιστών των θεμελιωδών ισλαμικών αρχών (principlists-“ osulgarayan”, τόσο ο Αχμαντινετζάν όσο και οι ανταγωνιστές του συνδέονται με τον ηγέτη Χαμενεϊ).



Εν κατακλείδι: τα σημάδια αλλαγής στην ισορροπία μεταξύ του επαναστατημένου λαού και του καπιταλιστικού ισλαμικού κράτους γίνονται ολοένα και πιο φανερά. Κάποιος θα μπορούσε να πεί ότι πρόκειται για την αρχή της τήξης του Ισλαμικού κράτους, σαν το χιόνι κάτω από τη λιακάδα.


31.Δεκεμβρίου 2009


*Ο Πιράν Αζάντ εντάχθηκε στο Ιρανικό φοιτητικό και αριστερό κίνημα από τα τέλη της δεκαετίας του ’60. Στη δεκαετία του’70 συμμετείχε σε διάφορες ακροαριστερές αντιπολιτευτικές κινήσεις. Πήρε ενεργό μέρος στην επανάσταση του ’79. Μετά την επανάσταση έγινε μέλος του Συμβουλίου του πανεπιστημίου της Τεχεράνης. Ακτιβιστής της οργάνωσης Rahe karegar (Εργατικός Δρόμος) από το 1980, αναγκάστηκε να περάσει στην παρανομία για κάποια χρόνια. Από το 1986 ζει ως πολιτικός πρόσφυγας στη Γερμανία.


Ο Εργατικός Δρόμος είναι μια κομμουνιστική οργάνωση που ιδρύθηκε το 1980, κατά κύριο λόγο από πρώην αντάρτες που προσπάθησαν να συμμετέχουν στο εργατικό κίνημα ως οργανικό κομμάτι του. Στάθηκαν κριτικοί στην απομακρυσμένη από το λαό αβανγκαρντίστικη δράση. Από την πρώτη στιγμή, ο Εργατικός Δρόμος εναντιώθηκε στο ισλαμικό καθεστώς, θεωρώντας το “αντιδραστικό καπιταλιστικό καθεστώς που πήρε τη μορφή της κυβερνώσας κάστας”. Εξαιτίας της στάσης τους αυτής, τα μέλη του έχουν επανειλημμένα διωχθεί από τους κατασταλτικούς μηχανισμούς.


Μετάφραση: Γιάννης Αλμπάνης
"Διαβάστε περισσότερα".