Παρασκευη και 13..φτου φτου φτου

Οποιαδήποτε Παρασκευή συμπίπτει με τις 13 ενός μήνα θεωρείται κακότυχη στις Αγγλοσαξονικές, Γαλλικές, Γερμανικές και Πορτογαλικές περιοχές του κόσμου. Παρόμοιες δεισιδαιμονίες υπάρχουν και σε άλλες παραδόσεις: στην Ελλάδα και την Ισπανία, για παράδειγμα, το ρόλο αυτό έχει η "Τρίτη και 13". Ο φόβος της Παρασκευής και 13 ονομάζεται στα αγγλικά paraskavedekatriaphobia (μία λέξη που προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις Παρασκευή, δεκατρείς και φοβία) και είναι ειδική μορφή της τρισκαιδεκαφοβίας . Η λέξη μπορεί να ευρεθεί επίσης ως paraskevidekatriaphobia (παρασκευηδεκατριαφοβία).

Στην Πληροφορική υπάρχει επίσης και ένας ιός με το όνομα "Παρασκευή και 13" (Friday 13th), ο οποίος έχει το χαρακτηριστικό να ενεργοποιείται όταν το ημερολόγιο του υπολογιστή δείξει ημέρα Παρασκευή και ημερομηνία 13. Πριν τον 19ο αιώνα, ο αριθμός 13 θεωρούνταν γενικά ως
φέρων κακή τύχη. Την ίδια εικόνα είχε και η Παρασκευή, αν και δεν υπήρχε κάποια σχέση μεταξύ των δύο.

Η πρώτη αναφορά σε μία "Παρασκευή και 13" έγινε μάλλον στις αρχές του 19ου αιώνα. Πέρα από τις γραπτές αναφορές, πάντως, πολλές δημοφιλείς ιστορίες υπάρχουν σχετικά με την προέλευση της δεισιδαιμονίας: Ο Μυστικός Δείπνος, με ιστορίες ότι ο Ιούδας Ισκαριώτης ήταν ο 13ος καλεσμένος, ενώ η Σταύρωση του Ιησού συνέβη κατά ημέρα Παρασκευή. Ότι η Εύα προσέφερε το μήλο στον Αδάμ κατά ημέρα Παρασκευή (η πεποίθηση ότι ήταν ένα μήλο πιθανότατα προέρχεται από την ομοιότητα της Λατινικής λέξεις malus = "κακό" και Malum = "μήλο").wikipedia

Κάθε έτος έχει τουλάχιστον μια Παρασκευή και 13, ενώ ορισμένα έτη μπορεί να έχουν και τρεις. Όμως, η μόνη ημέρα του χρόνου, που κάποιος μπορεί να πάσχει από «παρασκευοδεκατριοφοβία», είναι η Παρασκευή και 13 του μηνός, που δημιουργεί έναν παθολογικό, παράλογο φόβο σε ορισμένους ανθρώπους.

Παρασκευή 13 Ιουλίου 2012 λοιπόν, δεν είναι λίγοι εκείνοι που, κυρίως στις ΗΠΑ, θα αλλάξουν το πρόγραμμά τους ή τα ραντεβού τους για να αποφύγουν την κακοτυχία. Αλλά ανεξαρτήτως αν κάποιος είναι προληπτικός ή όχι, τελικά κάποιοι θα προσπαθήσουν να αποφύγουν τις «συναντήσεις» με μαύρε γάτες ή να περάσουν κάτω από σκάλα, μη τυχόν και…

Το γρουσούζικο 13
Από πότε όμως η Παρασκευή και 13, έγινε μια γρουσούζικη μέρα;
Ο Ντόναλντ Ντόσεϊ ιδρυτής του Κέντρου Διαχείρισης Άγχους και Ινστιτούτου Φοβίας στη Βόρεια Καρολίνα, εξηγεί ότι ο φόβος για την Παρασκευή και 13 έχει τις ρίζες του στις αρχαίες, αλλά ξεχωριστές συσχετίσεις κακοτυχίας με τον αριθμό 13 και την ημέρα Παρασκευή. Οι δύο ατυχείς μονάδες, τελικά συνδυάστηκαν για να κάνουν τη απόλυτη γρουσουζιά!

Ο Αμερικανός ερευνητής εντοπίζει τον φόβο για τον αριθμό 13 σε έναν νορβηγικό μύθο για τους 12 θεούς που παρέθεταν ένα γεύμα στην Βαλχάλλα, τον παράδεισό τους. Απρόσκλητος εμφανίστηκε και ο 13ος καλεσμένος, ο κακόβουλος θεός Λόκι. Η παρουσία του Λόκι στο δείπνο, υποκίνησε τον τραυματισμό της θεάς Μπάλντερ (που αντιπροσώπευε την χαρά και την ευχαρίστηση) από τον Χόντερ, τον θεό του σκότους, με ένα βέλος από έλατο.

«Η θεά Μπαλντερ πεθανε και η Γη βυθίστηκε στο σκοτάδι. Όλοι η πλάση θρηνούσε. Επρόκειτο για μια κακή μέρα», λέει ο κ.Ντόσεϊ. Από τότε λοιπόν, ο αριθμός 13 θεωρήθηκε δυσοίωνος και προμήνυμα κακών.

Υπάρχει όμως και μια βιβλική αναφορά στον αριθμό 13. Ο Ιούδας, ο Απόστολος που πρόδωσε τον Ιησού Χριστό, ήταν ο 13ος συνδαιτυμόνας του Μυστικού Δείπνου. Επίσης στην αρχαία Ρώμη, οι μάγισσες συγκεντρώνοντας σε ομάδες των 12. Η 13η θεωρούνταν ότι ήταν ο διάβολος.

Ο Τόμας Φερνσλερ, μέλος του Κέντρου Μαθηματικών και Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο του Ντέλαγουερ των ΗΠΑ, εξηγεί ότι ο αριθμός 13 «πάσχει», λόγω της θέσης του δίπλα στο 12.

Οι αριθμολόγοι θεωρούν το 12, «πλήρη» αριθμό. Υπάρχουν οι 12 μήνες του έτους, τα 12 ζώδια της Αστρολογίας, οι 12 θεοί του Ολύμπου, οι 12 άθλοι του Ηρακλή, οι 12 φυλές του Ισραήλ και οι 12 Απόστολοι του Ιησού.

Η σχέση του αριθμού 13 με την κακή τύχη έχει να κάνει με το ξεπέρασμα του τέλειου αριθμού, του 12, εξηγεί ο καθηγητής Φέρνσλερ.

Αλλά ο φόβος για τον αριθμό 13 είναι παρών και σήμερα. Σύμφωνα με τον κ.Ντόσεϊ, πάνω από το 80% των ουρανοξυστών, δεν έχει 13ο όροφο. Πολλά αεροδρόμια δεν έχουν 13η πύλη. Νοσοκομεία και ξενοδοχεία, δεν έχουν δωμάτια με αριθμό 13.

Στην Φλωρεντία της Ιταλίας, στην αριθμοδότηση των δρόμων, τα σπίτια ανάμεσα στο 12 και το 14, έχουν τον αριθμό 12,5. Στη Γαλλία, υπάρχει η ομάδα των 14, τα μέλη της οποίας εμφανίζονται σε διάφορα πάρτι ώστε ο αριθμός των καλεσμένων να είναι μεγαλύτερος του 13.

Επίσης υπάρχουν οι «τρειςκαιδεκαφοβικοί», αυτοί δηλαδή που φοβούνται τον αριθμό 13 και επικαλούνται ως απόδειξη κακοτυχίας, την αποστολή της ΝΑΣΑ στη Σελήνη με ονομασία «Apollo 13».

Όσο δε για την Παρασκευή, είναι γνωστό ότι είναι η ημέρα που σταυρώθηκε ο Χριστός. Μελετητές της Βίβλου πιστεύουν επίσης ότι η Εύα δελέασε τον Αδάμ με τον απαγορευμένο καρπό, ημέρα Παρασκευή. Αλλά η σημαντικότερη συσχέτιση της κακοτυχίας με την Παρασκευή είναι η άποψη που θέλει τον Άβελ να δολοφονεί τον Κάιν, Παρασκευή και 13.

Το ερώτημα όμως που εξακολουθεί να παραμένει αναπάντητο είναι αν η «παρασκευοδεκατριοφοβία» είναι πραγματική φοβία ή απλός φόβος;

Η Δρ Μπρίττα Οστερμάγιερ, επικεφαλής Ψυχιατρικής στο Γενικό Νοσοκομείο «Ben Taub» και καθηγήτρια Ψυχιατρικής και Οικογενειακής Κοινωνικής Ιατρικής στο Κολέγιο Ιατρικής «Baylor» των ΗΠΑ εξηγεί ότι: «είναι στη φύση μας να κάνουμε ότι κάνουν και οι άλλοι άνθρωποι στο στενό μας περιβάλλον. Αν δούμε κάποιον να ανησυχεί για συγκεκριμένα γεγονότα, τότε τείνουμε να ανησυχούμε κι εμείς».

Η φυσιολογική αντίδραση σε ένα πραγματικό κίνδυνο είναι ο φόβος, ενώ η φοβία είναι μια μορφή αγχώδους διαταραχής, όπου το επηρεαζόμενο άτομα εκδηλώνει έντονο, υπερβολικό, παράλογο φόβο για κάτι που στην ουσία ενέχει μικρό ή κανέναν απολύτως πραγματικό κίνδυνο.

«Η φοβία είναι μια ψυχική διαταραχή που προκαλεί έντονο άγχος και δυσφορία στο άτομο. Παρεμβαίνει σημαντικά στην ζωή του, ενώ διαταράσσει τις καθημερινές του δραστηριότητες», διευκρινίζει η Δρ Οστερμάγιερ.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το 7,8% των Αμερικανών ενηλίκων υποφέρει από φοβίες, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Αμερικανικού Ινστιτούτου Ψυχιατρικής για την Έρευνα και την Επιμόρφωση. Ενώ οι φοβίες είναι οι συχνότερες ψυχιατρικές καταστάσεις μεταξύ των γυναικών όλων των ηλικιών, είναι το δεύτερο συχνότερο ψυχιατρικό νόσημα στους άνδρες, άνω των 25 ετών. Τα άτομα που υποφέρουν από φοβίες μπορεί να αποφεύγουν συγκεκριμένα μέρη, αντικείμενα ή καταστάσεις, ανεξαρτήτως αν αντιλαμβάνονται ότι βάση λογικής δεν συντρέχει κίνδυνος. Ορισμένοι μάλιστα μπορεί να πανικοβληθούν και μόνο στη σκέψη της επαφής με την «πηγή» της φοβίας τους. Η Δρ Οστερμάγιερ προτείνει λοιπόν στους πάσχοντες από φοβίες να αναζητούν ιατρική βοήθεια, αν διαπιστώνουν ότι η φοβία τους παρεμβαίνει στην καθημερινή τους ζωή.

«Η θεραπεία της φοβίας μπορεί να περιλαμβάνει την συμπεριφορική θεραπεία, η οποία συνεπάγεται την συστηματική από-ευαισθητοποίηση. Κατά την θεραπεία, οι ασθενείς, σταδιακά μαθαίνουν να αντιμετωπίζουν τους φόβους τους, μέχρι τελικά να εξαφανιστεί το άγχος», διευκρινίζει η καθηγήτρια Ψυχιατρικής.

Για την Δρ Οστερμάγιερ, το 13 είναι ένας τυχερός αριθμός, αν και ορισμένοι θεωρούν την Παρασκευή και 13 με τρόμο. «Οποτεδήποτε μου προέκυψε ο αριθμός 13, όλα εξελίχθηκαν ομαλά. Αν έχει θετική οπτική, τότε, όντως θα σου συμβούν καλά πράγματα», τονίζει.

«Υπολογίζουμε απώλειες εισοδήματος 800 ή και 900 εκατομμυρίων δολαρίων κάθε χρόνο μόνο τη συγκεκριμένη ημέρα, επειδή οι πάσχοντες από ‘παρασκευοδεκατριοφοβία’ αρνούνται να μπουν στο αεροπλάνο ή να πάνε στη δουλειά τους», συμπληρώνει ο κ.Ντόσεϊ ιδρυτής του Κέντρου Διαχείρισης Άγχους και Ινστιτούτου Φοβίας στη Βόρεια Καρολίνα. Μεταξύ άλλων, το ινστιτούτο του παρέχει συμβουλευτικές υπηρεσίες στον πως μπορεί κάποιος να ξεπεράσει τον φόβο της Παρασκευής και 13. Κατά τις εκτιμήσεις του κ.Ντόσεϊ, το πρόβλημα αφορά 17 με 21 εκατομμύρια άτομα στις ΗΠΑ.

Ο Ρίτσαρντ Γουάισμαν, ψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο του Χαρτφορφίρ στην Αγγλία, εξηγεί ότι όταν πρόκειται για την κακοτυχία, οι άνθρωποι που θεωρούν εαυτούς άτυχους είναι πιθανότερο να πιστεύουν σε προλήψεις που σχετίζονται με την κακή τύχη. «Τα πιστεύω τους και η συμπεριφορά τους είναι πιθανόν να είναι μέρος μιας γενικότερης κοσμοθεωρίας. Πιστεύουν ότι η τύχη είναι μια μαγική δύναμη και μπορεί να καταστρέψει τη ζωή τους», διευκρινίζει ο Δρ Γουάισμαν.

Ο Βρετανός ειδικός σε έρευνα που πραγματοποίησε διαπίστωσε ότι το ένα τέταρτο των 2.068 ατόμων που ρώτησε το 2003, συσχέτισαν τον αριθμό 13 με την κακή τύχη. Όσοι ένιωθαν έτσι ήταν πιθανότερο να έχουν άγχος σε μέρες όπως η Παρασκευή και 13, άρα να είναι πιο επιρρεπείς σε ατυχήματα.

Υπάρχει γιατρειά;
Ο κ.Ντόσεϊ προτείνει μια «πρακτική» θεραπεία, δηλαδή τη θετική σκέψη. «Αυτό που αισθάνεσαι και σκέφτεσαι είναι αυτό που πράττεις. Και οι πράξεις σου, τελικά είσαι εσύ», υποστηρίζει.

Με άλλα λόγια, όσοι κάνουν αρνητικές σκέψεις για την Παρασκευή και 13, θα πρέπει να μάθουν να κάνουν θετικές. Όσοι με τη σειρά τους, δημιουργούν θετικές σκέψεις θα ξεπεράσουν ευκολότερα τον φόβο τους.

Αυτό φυσικά απαιτεί πολύ δουλειά σε προσωπικό επίπεδο και φυσικά καλό έλεγχο της σκέψης. Οι άνθρωποι που φοβούνται τον αριθμό 13 επικεντρώνονται σε λάθος στόχο. Στο μυαλό τους σχηματίζουν μια μεγάλη εικόνα ενός επικείμενου κακού.

Ο Δρ Γουάισμαν έχει μια παρόμοια συμβουλή. «Πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι έχουν την ικανότητα να φτιάξουν μόνοι τους, την τύχη τους. Και πρέπει να επικεντρωθούν στο να γίνουν τυχεροί. Αρκεί να βλέπουν την θετική πλευρά της ζωής, να θυμούνται όμορφα πράγματα και κυρίως να έχουν πάντα τον έλεγχο των καταστάσεων».

Πάντως, ανεξαρτήτως αν η Παρασκευή συμπίπτει με την 13η ημέρα του μήνα και αν το συγκεκριμένο ημερολογιακό ορόσημο είναι ένας απλό φόβος ή μια πραγματική φοβία, ευτυχώς το 2012 έχει μία μόνο Παρασκευή και 13!
πηγη